انواع کم شنوایی در کودکان

کم شنوایی در کودکان به دو گروه کم شنوایی اکتسابی و کم شنوایی ارثی و مادرزادی طبقه‌بندی می‌ شود. در شنوایی سنجی کودکان بایستی با توجه به علل ایجادکننده کم شنوایی میزان کم شنوایی به طور دقیق ارزیابی و مداخلات درمانی صورت گیرد.

کم شنوایی اکتسابی در کودکان

- کم شنوای ناشی از مصرف داروهای اتوتوکسیک

داروهایی که بر حلزون یا دهلیز گوش داخلی اثر سمی دارند و باعث آسیب به آن می شوند به عنوان داروهای اتوتوکسیک شناخته می‌شوند. این داروها می‌ توانند باعث ایجاد کم شنوایی حسی عصبی دائمی، سرگیجه، حالت تهوع و عدم ثبات در راه رفتن شوند. کم شنوایی معمولا به صورت دو طرفه و در درجات مختلف می باشد.

شایع ترین داروهای اتوتوکسیک از خانواده آمینوگلیکوزیدها نظیر کانامایسین، نئومایسین، جنتامایسین و آمیکامایسین هستند. به دلیل اینکه آمینوگلیکوزیدها به صورت آهسته تر در مایعات گوش داخلی نسبت به خون از بین می روند در نتیجه آسیب بیشتری وارد می‌ کنند این داروها معمولا در درمان عفونت در نوزادان استفاده می‌شوند. نوزادان با وزن کم هنگام تولد که دچار عفونت‌ های سیستماتیک هستند ممکن از زردی یا دیگر اختلالات را داشته باشند که خود از عوامل آسیب زا به شنوایی می باشد.
نوزادانی که از این داروها استفاده می کنند حتماً بایستی در شنوایی سنجی کودکان و نوزادان از تست OAE و تست ABR برای رد کم شنوایی استفاده کرد.

- شکستگی استخوان گیجگاهی

شکستگی استخوان گیجگاهی در اثر ضربات شدید یا تصادفات می تواند منجر به شکستگی های عرضی و یا طولی در این استخوان شود که اغلب باعث ایجاد کم شنوایی های حسی عصبی ملایم تا متوسط خواهد شد. احتمال پارگی پوست و خونریزی بدون تغییر وضعیت شنوایی نیز وجود دارد. شکستگی های داخلی بیشتر ممکن است سبب خونریزی در گوش میانی یا از هم گسیختگی زنجیره استخوانچه شود که منجر به کم‌ شنوایی انتقالی خواهد شد. ولی شکستگی در استخوان گیجگاهی باعث آسیب به حلزون گوش داخلی و کاهش شنوایی حسی عصبی می‌ شود.

- سر و صدا و کم‌ شنوایی

با توجه به شدت و زمانی که فرد در معرض صدای بلند قرار می‌ گیرد می‌ تواند سبب آسیب موقت یا دائم به حلزون و در نهایت کم شنوایی حسی عصبی گردد‌. چنین صدماتی اغلب به صورت مواجهه با صدای ناگهانی شدید و بلند یا ناشی از ارائه تدریجی و طولانی مدت نویز طبقه‌ بندی می‌ شود.

خانواده باید به نویزی که در بازی‌های کودکان وجود دارد توجه کنند و همچنین کودک را به کاهش صدا در بازی‌های کامپیوتری و استریو و تشویق کنند.

- عفونت های دوران کودکی

عفونت های قبل و بعد از بارداری به عنوان عامل ایجاد کم شنوایی و ناشنوایی شناخته می‌شود. ویروس های معمول کودکی که باعث ناشنوایی و گاهی مشکل دهلیزی می‌ شود شامل اوریون، سرخک و آبله مرغون و آنفولانزا، دیفتری، کزاز، مننژیت و سیاه سرفه می باشند.
عفونت‌ های ویروسی کم‌ شنوایی ملایم تا کم شنوایی عمیق ممکن است ایجاد بکنند. کم‌ شنوایی همراه با اختلالات تعادلی در اریون، سرخک و آبله مرغان، سیفیلیس و مننژیت دیده می‌ شود.

- دیابت

دیابت بیماری مزمن متابولیسم کربوهیدرات می باشد که ناشی از کمبود انسولین است. دو نوع دیابت وجود دارد: ظهور در نوجوانی و ظهور در دوران بلوغ به شکل نوجوانی آن بسیار شدید تر است و معمولاً به صورت ناگهانی در کودکی یا در دوره نوجوانی ظاهر می شود.
نابینایی و اختلال کلیه از شکایات اصلی افراد می باشد. علائم شنوایی آن شامل کم شنوایی حسی عصبی دو طرفه و قرینه و پیشرونده در حد ملایم و متوسط می باشد .همچنین دیده شده است که شیوع کم شنوایی در افراد دیابتی نسبت به افراد غیر دیابتی با همان سن بسیار بالاتر می باشد.

- تومور عصب هشتم

تومور عصب هشتم تغییر در بافت عصبی عصب هشتم است. که می تواند به زاویه پلی مخچه ای نیز گسترش پیدا کند و در کودکان نیز دیده می‌ شود.
بیشتر تومورهای کودکان تومورهای حفره خلفی جمجمه است که به صورت نوروفیبروماتوز نوع دو ظهور پیدا می‌ کند. این بیماری یک بیماری پیشرونده می باشد که در ۹۵ درصد موارد به صورت یکطرفه. پیشرونده و همراه با کاهش شنوایی حسی عصبی می باشد. رشد تومور بسیار آهسته است و تشخیص آن در کودکان بسیار سخت می باشد. در شنوایی سنجی کودکان حتما از طریق آزمایش ABR بایستی این کودکان با تومور آکوستیک مورد ارزیابی قرار گیرند.

کم شنوایی ارثی در کودکان

اصطلاح ناشنوای ارثی به جای ناشنوایی مادرزادی برای توصیف کودکان با کم شنوایی حسی عصبی عمیق و دو طرفه، غیرقابل بازگشت در هنگام تولد استفاده می‌ شود و مربوط به هر عاملی از قبیل بد شکلی های آناتومیک، عفونت های درون رحمی، ضربه به نوزاد یا مشکلات ژنتیکی می شود.
درصد بالایی از کم شنوایی های مادرزادی ارثی هستند. حدود ۴۰ درصد کودکان با کم شنوایی اتوزومال مغلوب، حدود ۱۰ درصد اتوزومال غالب و ۳ درصد وابسته به جنس هستند. ازدواج دو فرد ناشنوا به مقدار کمی خطر ناشنوایی در بین کودکان را افزایش می دهد زیرا احتمال کمی وجود دارد که این افراد توسط عامل های ژنتیکی یکسان متاثر شده باشند.

بیماری های سندرومی نیز وجود دارد که همراه با کم شنوایی می باشد از قبیل سندروم CHARGE که ناهنجاری های چشمی، مشکلات قلبی عقب‌ ماندگی‌ های رشدی، ناهنجاری‌ های ژنتیکی و ناهنجاری هایی در گوش خارجی و کم شنوایی نیز در این سندروم وجود دارد. با انجام تست های شنوایی سنجی کودکان می توان مادرزادی بودن یا اکتسابی بودن کم شنوایی را تشخیص داد که این کار را برای درمان آسان می کند. 

- بدشکلی های گوش خارجی و آترزی کانال گوش

در هنگام شنوایی سنجی اطفال و کودکان بایستی به وضعیت ظاهری گوش کودک توجه ویژه شود چراکه ممکن است یک سری بدشکلی ها یا ناهنجاری هایی در این ناحیه به صورت مادرزادی وجود داشته باشد. لاله گوش در اوایل دوران جنینی به کمک ۶ زائده توکمه شکل برجسته شکل می گیرد وجود این برجستگی ها ممکن است با بدشکلی های گوش خارجی و میانی همراه باشد. طبق مطالعات شیوع این زائده های گوشتی چهار و نیم در هر هزار نفر گزارش شده و اغلب با نقص صورت و کم شنوایی حسی عصبی ملایم تا متوسط همراه می باشند.
آترزی یا انسداد کامل مجرای گوش نیز در بعضی کودکان دیده می‌ شود که ممکن است این ضایعه همراه با میکرو شیا یا بد شکلی مادرزادی لاله و حتی با لاله گوش طبیعی اتفاق بیفتد. علت این نقص کروموزومی می باشد.

کودکان با مشکلات آترزی یا انسداد کم‌ شنوایی انتقالی دارند و در صورت عدم موفقیت درمان های پزشکی و جراحی استفاده از سمعک استخوانی در این کودکان توصیه می‌شود. اگر آترزی دو طرفه باشد کودک باید در اسرع وقت از سمعک استخوانی استفاده کند در حالی که اگر یک طرفه باشد و شنوایی در گوش مقابل طبیعی باشد درمان و توان بخشی در اولویت قرار می‌ گیرد.

- ناهنجاری های مادرزادی گوش میانی

بسیاری از بدشکلی های گوش میانی توسط جراحی بهبود می‌ یابد. از آنجایی که گوش میانی در سه ماهه اول جنینی تشکیل می شود. بنابراین عمده بدشکلی های این دوره سبب آسیب به گوش میانی می‌ شود. ناهنجاری های گوش میانی می تواند ناشی از عوامل ارثی یا اختلال در مراحل رشدی باشد. وجود آنومالی های استخوانچه تنها در گوش میانی نیز دیده می‌شود. وجود ناهنجاری در گوش میانی منجر به کم‌ شنوایی انتقالی خواهد شد.

- ناهنجاری های مادرزادی گوش داخلی

آپلازی یا ناهنجاری گوش داخلی بر ناتوانی گوش در رسیدن به رشد کامل دلالت دارد. بنابراین آپلازی گوش داخلی همیشه جزء ناهنجاری‌ های مادرزادی محسوب می‌ شود. افراد ممکن است آپلازی با درجه های مختلف در هر دو گوش داشته باشند که منجر به کم شنوایی حسی عصبی می شود‌.

کلینیک شنوایی سمعک پیروزی انواع تست های لازم شنوایی سنجی کودکان را جهت تشخیص کم شنوایی و نوع آن را انجام می دهد و در صورت امکان آن را درمان و یا از پیشرفت آن جلوگیری می کند.