علت خارش گوش چیست؟

خارش گوش یکی از مشکلات شایع در مطب های شنوایی است. طبق یک مطالعه بالینی از هند، حدود ۹٫۸٪ از مراجعه کنندگان (۲۱۰ نفر از مجموع ۲۱۴۳ نفر) این شکایت را داشتند که این عارضه می تواند در نواحی مختلف مثل لاله گوش، کانال خارجی و یا پشت گوش بروز کند و علت هایی مانند خشکی پوست، تجمع جرم یا عفونت قارچی-باکتریایی داشته باشد. خارش گوش ممکن است برای مدتی کوتاه باشد یا مداوم و آزاردهنده شود، به طوری که حتی کیفیت خواب، تمرکز و زندگی روزمره را تحت تأثیر قرار دهد. شناخت علل دقیق و درمان مناسب نقش مهمی در جلوگیری از آسیب های بیشتر به پوست و ساختارهای گوش دارد.

خارش گوش نشانه چیست؟

خارش گوش گاهی فقط یک واکنش ساده پوستی است، اما در بعضی موارد می تواند نشانه ای از یک مشکل یا بیماری باشد. نکته مهم اینجاست که نشانه بودن خارش گوش با علت واقعی آن متفاوت است. برای نمونه، در برخی ناهنجاری های مادرزادی مانند سینوس گوش، تحریک پوستی اطراف دهانهٔ سینوس یا عفونت ثانویه می تواند با خارش شروع شود. در ادامه، به برخی از بیماری ها و مشکلاتی که ممکن است با خارش گوش همراه باشند اشاره می کنیم:

عفونت گوش خارجی

خارش می تواند اولین علامت التهاب گوش خارجی باشد، که معمولاً با قرمزی، درد و گاهی ترشح ادامه پیدا می کند. عفونت گوش معمولاً ناشی از رطوبت، استخر یا خراشیدگی پوستی است.

عفونت قارچی گوش

عفونت قارچی گوش یکی از علل شایع خارش و ترشح گوش است. در این حالت، رشد قارچ هایی مثل کاندیدا یا آسپرژیلوس در محیط مرطوب گوش باعث خارش، ترشح سفید یا سیاه و حتی بوی بد گوش می شود. این نوع عفونت بیشتر در مناطق گرم و مرطوب دیده می شود و در صورت عدم درمان می تواند به عفونت مزمن تبدیل شود. برای آشنایی بیشتر با علائم، روش های تشخیص و درمان، به صفحه عفونت قارچی گوش مراجعه کنید.

اگزما یا درماتیت سبورئیک

بیماری های پوستی مثل اگزما یا درماتیت سبوره ممکن است پوست گوش را دچار التهاب، پوسته پوسته شدن و خارش کنند. این حالت در افرادی با سابقه آلرژی یا آسم بیشتر دیده می شود.

• تجمع بیش از حد جرم گوش: انباشت جرم یا دستکاری زیاد گوش باعث تحریک و خارش می شود. استفاده نادرست از گوش پاک کن هم شرایط را بدتر می کند.
• آلرژی فصلی یا غذایی: حساسیت به گرده گیاهان، گرد و غبار یا برخی غذاها ممکن است با خارش گوش (به ویژه در عمق گوش) همراه باشد. این واکنش گاهی با عطسه و آبریزش بینی هم همراه است.
• استفاده از سمعک یا هدفون: استفاده طولانی مدت از سمعک یا هدفون های غیربهداشتی یا نامتناسب می تواند باعث تعریق، تجمع رطوبت و خارش در مجرای گوش شود.

• خشکی پوست گوش: کاهش ترشح موم طبیعی در سالمندان یا کسانی که بیش ازحد گوش خود را تمیز می کنند، منجر به خشکی و خارش پوست مجرا می شود.
• وجود جسم خارجی در گوش: ورود مو، شن، یا حتی حشره به داخل گوش باعث تحریک، احساس فشار و خارش می شود – به ویژه در کودکان.
• پسوریازیس گوش: این بیماری خودایمنی می تواند لاله گوش، پشت گوش یا داخل مجرا را درگیر کرده و باعث خارش، قرمزی و پوسته ریزی شود.

• بیماری های سیستمیک (مانند دیابت یا بیماری های کبدی): خارش مزمن و مقاوم ممکن است یکی از نشانه های بیماری های عمومی مثل دیابت یا اختلالات کبدی باشد، که باعث خشکی پوست یا التهاب عصبی می شوند.
• زونا: اگر خارش همراه با درد شدید، تاول یا بی حسی باشد، ممکن است ناشی از زونا گوش باشد. این حالت نیاز به درمان فوری دارد.

اگر خارش گوش تنها علامت باشه و همراه با قرمزی، ترشح، درد یا کاهش شنوایی نباشه، احتمالاً موضوع ساده ای مثل خشکی یا حساسیت هست. اما اگر علائم دیگر (درد، تب، ترشح، تغییر شنوایی) هم دیده بشن، خیلی مهمه که سریع به پزشک مراجعه کنید.

علت خارش گوش چیست؟ رایج ترین علل خارش گوش

علت خارش گوش بسته به سن، عادت های فردی و شرایط پوستی ممکن است متفاوت باشد. در ادامه، رایج ترین دلایل خارش گوش را مرور می کنیم.

1. خشکی پوست

پوست مجرای گوش به صورت طبیعی دارای غدد چربی و موم می باشد. در برخی افراد تولید موم کاهش می یابد که باعث خشکی مجرا شده و باعث خارش گوش می شود .این حالت در سالمندان شایع تر است.

2. درماتیت تماسی

حساسیت به مواد آرایشی، صابون، شامپو، هدفون، گوشواره و یا انواع سمعک می تواند باعث التهاب و خارش گوش شود. درماتیت ممکن است با قرمزی و پوست ریزی همراه باشد.

3. اگزمای گوش

اگزما می تواند باعث خارش گوش شود .این نوع اگزما معمولاً در افرادی با سابقه آلرژی و آسم دیده می شود.

4. عفونت های باکتریایی

این عفونت به ویژه در مراحل ابتدایی التهاب گوش خارجی می تواند باعث خارش شود و بعدها با ترشح و درد و تورم همراه باشد.

5. عفونت های قارچی

قارچ هایی مانند کاندیدا می تواند در محیط مرطوب گوش رشد کرده و باعث خارش ،ترشح و ناراحتی شوند. این نوع عفونت در مناطق گرم و مرطوب شایع تر است.

6. موم گوش

تجمع یا عدم تعادل در تولید موم گوش می تواند باعث تحریک پوست مجرا شود. پاکسازی بیش از حد گوش با گوش پاک کن ممکن است باعث تحریک و خارش شود.

7. وجود جسم خارجی

وجود اشیای کوچک مانند شن، مو و یا حشره می تواند باعث تحریک و خارش گوش شود.

8. آسیب مکانیکی

خاراندن مکرر گوش با وسایل غیر مجاز مثل کلید یا گوش پاک کن باعث خراشیدگی و التهاب پوست کانال و در نتیجه خارش گوش می شود.

علت خارش گوش نوزاد

خارش گوش در نوزادان موضوعی شایع است، اما همیشه نشانه بیماری نیست. نوزادان هنوز نمی توانند ناراحتی خود را بیان کنند و گاهی با کشیدن گوش یا بی قراری، خارش یا درد را نشان می دهند. عوامل متعددی ممکن است باعث تحریک پوست یا کانال گوش نوزاد شوند که شناخت آن ها برای پیشگیری و درمان بسیار مهم است.

رایج ترین علت خارش گوش نوزاد:

• خشکی پوست یا تحریک پوستی سطحی به دلیل صابون یا شست وشوی زیاد
• تجمع جرم یا باقی ماندن مایع آمنیوتیک در کانال گوش
• شروع عفونت گوش میانی یا خارجی
• ابتلا به اگزما یا آلرژی پوستی در اطراف گوش
• حساسیت به شوینده های لباس، حوله یا بالش

علت خارش گوش کودکان

کودکان به دلیل کنجکاوی، بازی های پرتحرک، استفاده از هدفون، یا شنا بیشتر در معرض مشکلات گوش هستند. علت خارش گوش در کودکان ممکن است از یک عامل ساده مثل ورود آب گرفته تا مشکلاتی جدی تر مانند عفونت یا اگزما ایجاد شود. تشخیص به موقع علت، از آسیب های بعدی به مجرای گوش جلوگیری می کند.

علل شایع خارش گوش در کودکان:

• انباشت جرم گوش یا استفاده نادرست از گوش پاک کن
• ورود آب، شامپو یا صابون به مجرای گوش
• التهاب گوش خارجی (گوش شناگران) در اثر شنا یا دوش زیاد
• عفونت گوش میانی، همراه با تب یا بی قراری
• اگزما یا خشکی پوست گوش و اطراف آن
• واکنش به گوشواره یا زیورآلات فلزی

علت خارش لاله گوش

لاله گوش، برخلاف تصور بسیاری، می تواند نسبت به عوامل محیطی یا مواد شیمیایی حساس باشد. خارش در این ناحیه اغلب سطحی است اما در صورت عدم رسیدگی، ممکن است به التهاب یا پوسته ریزی بیانجامد. مهم است که علت خارش لاله گوش را از خارش داخل کانال یا پشت گوش تفکیک کنیم.

مهم ترین علت خارش لاله گوش:

• درماتیت تماسی به دلیل گوشواره، فلز، رنگ مو یا کرم ها
• اگزما یا درماتیت سبوره در ناحیه پوست لاله
• خشکی پوست ناشی از آب و هوای سرد یا دوش زیاد
• پسوریازیس گوش، به ویژه در افراد با سابقه خانوادگی
• واکنش به مواد شوینده یا پارچه لباس (یقه یا روسری)

راه درمان خارش گوش چیست؟

درمان خارش گوش بسته به علت آن متفاوت است. مهم ترین نکته این است که از دستکاری کردن گوش یا استفاده خودسرانه از دارو پرهیز شود.

درمان های رایج خارش گوش:

• در مواردی که خشکی پوست وجود داشته باشد از روغن های نرم کننده طبیعی مثل گلیسیرین استفاده می شود.
• در موارد درماتیت یا اگزما از پمادهای کورتیکواستروئید موضعی مثل هیدروکورتیزون استفاده می شود.
• در موارد آلرژیک از آنتی هیستامین های خوراکی استفاده می شود.
• در عفونت های قارچی و باکتریال نیز از قطره های ضد قارچ مثل کلوتریمازول و یا قطره آنتی بیوتیک سیپروفلوکساسین استفاده می شود.

درمان خارش لاله گوش

درمان خارش لاله گوش معمولاً با پمادهای موضعی ضد التهاب و آنتی هیستامین های موضعی یا خوراکی انجام می شود. برای موارد پیشرفته تر مانند اگزما یا درماتیت تماسی، پزشک ممکن است پمادهای کورتیکواستروئیدی ملایم مانند هیدروکورتیزون یا ترکیبات کلسینورین مانند تاکرولیموس یا پیمکرولیموس تجویز کند علاوه بر دارو، توصیه های مراقبتی شامل جلوگیری از تماس با مواد حساسیت زا (مثل فلز نیکل در گوشواره یا مواد شیمیایی رنگ مو)، استفاده از مرطوب کننده های ملایم و داشتن یک روتین پوستی ملایم و منظم، همچنین، استفاده از کمپرس خنک یا حوله مرطوب به رفع فوری خارش و التهاب کمک می کند.

درمان خارش گوش کودکان

درمان خارش گوش در کودکان به تشخیص دقیق علت نیاز دارد، زیرا گوش آن ها حساس تر است. اگر علت، تجمع جرم باشد، پاک سازی باید توسط پزشک انجام شود. در صورت عفونت گوش خارجی، معمولاً قطره های آنتی بیوتیک مخصوص کودکان تجویز می شود.

برای اگزما یا حساسیت پوستی، پمادهای ملایم مثل هیدروکورتیزون و مرطوب کننده های بدون عطر مؤثرند. در موارد آلرژی شدید، آنتی هیستامین خوراکی ممکن است توصیه شود. خشک نگه داشتن گوش پس از حمام، پرهیز از گوش پاک کن و جلوگیری از دستکاری گوش توسط کودک از اقدامات مهم مراقبتی است.

بهترین قطره برای خارش گوش چیست؟

انتخاب بهترین قطره برای خارش گوش به علت زمینه ای آن بستگی دارد. هر قطره برای نوع خاصی از مشکل گوش طراحی شده، بنابراین استفاده خودسرانه ممکن است نتیجه معکوس داشته باشد. در ادامه، متداول ترین گزینه های درمانی بر اساس علت خارش معرفی شده اند:

• برای عفونت های باکتریایی: قطره های آنتی بیوتیکی مانند سیپروفلوکساسین انتخاب مناسبی هستند. این قطره ها معمولاً همراه با داروهای ضد التهاب برای کاهش خارش و درد استفاده می شوند.
• برای عفونت های قارچی: قطره هایی نظیر کلوتریمازول یا نایساتین با خاصیت ضد قارچی مستقیم، رشد قارچ را مهار کرده و علائم را کاهش می دهند.
• برای حساسیت یا التهاب های آلرژیک: قطره های کورتونی مانند بتامتازون می توانند خارش و قرمزی را به سرعت کنترل کنند، البته باید حتماً با تجویز پزشک استفاده شوند.

بهترین قطره برای خارش گوش بزرگسالان

در بزرگسالان، اغلب از قطره هایی استفاده می شود که ترکیبی از داروهای ضد التهاب و ضد باکتری یا ضد قارچ باشند. قطره های حاوی کورتون مانند بتامتازون یا دگزامتازون، به دلیل اثربخشی بالا در کاهش التهاب و خارش، در بین رایج ترین انتخاب ها هستند. با این حال، تشخیص دقیق علت خارش باید توسط پزشک صورت گیرد تا درمان هدفمند باشد.

بهترین قطره برای خارش گوش کودکان

گوش کودکان حساس تر است و به همین دلیل باید از قطره های ملایم و مخصوص اطفال استفاده شود. یکی از گزینه های پرکاربرد، قطره اوتوفن است که برای کاهش التهاب و تسکین خارش طراحی شده. همچنین در موارد عفونت، پزشک ممکن است نسخه ای اختصاصی از قطره آنتی بیوتیک مناسب کودک تجویز کند. هرگز نباید از قطره بزرگسالان برای کودک استفاده شود مگر با دستور پزشک.

بهترین پماد برای خارش گوش چیست؟

اگر خارش مربوط به پوست بیرونی گوش، لاله یا پشت گوش باشد، استفاده از پمادهای موضعی مؤثرترین گزینه است. نوع پماد نیز باید بر اساس تشخیص صحیح انتخاب شود:

• پماد هیدروکورتیزون: مناسب برای کنترل خارش ناشی از اگزما، حساسیت پوستی یا درماتیت تماسی.
• پماد کلوتریمازول: گزینه ای مؤثر برای عفونت های قارچی سطح پوست گوش.
• پماد بتامتازون: دارای خاصیت ضد التهاب قوی برای التهاب های مزمن یا آلرژیک شدید در نواحی اطراف گوش.

قبل از استفاده از هر نوع قطره یا پماد، مشاوره با پزشک ضروری است. به خصوص اگر خارش با درد، ترشح یا تب همراه باشد.

جمع بندی

خارش گوش می تواند علامتی ساده یا نشانه ای از یک بیماری زمینه ای جدی باشد . شناخت علل، بررسی های تخصصی و انتخاب درمان مناسب راه حل اصلی این مشکل است. مراجعه به پزشک متخصص گوش حلق و بینی و در موارد لازم مشاوره با متخصص پوست توصیه می شود.

سوالات متداول

آیا قطره بتامتازون برای خارش گوش مناسب است؟

بله، در مواردی که خارش زمینه آلرژیک داشته باشد می تواند موثر باشد.

آیا مصرف آنتی هیستامین برای خارش گوش موثر است؟

در مواردی که فرد دچار آلرژی های مزمن باشد می تواند از آنتی هیستامین های خوراکی استفاده کند.

علت خارش های مزمن گوش چیست؟

در مواردی که فرد دستکاری های مکرر و زیاد در کانال گوش داشته باشد و یا التهاب باکتریال یا قارچی وجود داشته باشد که درمان نشده باشد می تواند باعث خارش مزمن شود.

خارش گوش در نوزادان علامت چیست؟

وجود جرم در کانال گوش نوزاد و یا مایع جنینی در کانال گوش و یا التهاب گوش که در نوزادان شایع می باشد می تواند از علل خارش باشد.

بهترین قطره برای درمان خارش گوش کدام است؟

استفاده از قطره بستگی به علت ایجاد خارش دارد. مثلاً در مواردی که علت قارچی باشد از قطره های ضد قارچ و در مواردی که علت عفونت باشد از قطره های آنتی بیوتیک استفاده می شود.

خارش گوش و دیابت چه ربطی بهم دارند؟

افراد مبتلا به دیابت مستعد خشکی پوست، عفونت قارچی و کاهش توان دفاعی پوست گوش هستند؛ به همین دلیل بیشتر دچار خارش گوش می شوند.