ساکشن گوش

ساکشن گوش چیست و چگونه انجام می شود؟

گوش یکی از حساس ترین اندام های حسی بدن است و سلامت آن به طور مستقیم بر شنوایی و تعادل اثر می گذارد. وقتی جرم (سرومن)، ترشحات چرکی یا جسم خارجی در مجرای گوش جمع می شود، مسیر صدا تنگ شده و ممکن است کاهش شنوایی موقت، احساس پری، خارش، درد یا سرگیجه ایجاد شود. در چنین شرایطی پزشک از ساکشن گوش —پاکسازی مجرا با فشار منفیِ کنترل شده و زیر دید مستقیم— برای خارج کردن جرم یا ترشحات استفاده می کند؛ این روش که در گفتار عمومی گاهی با عنوان "شستشو گوش با ساکشن" هم شناخته می شود، با شست وشوی گوش (ایریگیشن) که بر پایه ورود آب است متفاوت است. هرچند پزشک گاهی پیش از ساکشن از قطره نرم کننده کمک می گیرد.

ساکشن برای همه افراد به صورت دوره ای توصیه نمی شود. این کار معمولا فقط وقتی انجام می شود که پزشک آن را تجویز کند یا برای معاینه دقیق، قالب سمعک، انجام تست های شنوایی یا آماده سازی قبل یا بعد از برخی اقدامات درمانی لازم باشد. برای افراد مستعد انباشت سرومن یا کاربران سمعک، ویزیت دوره ای نزد پزشک (مثلا هر ۶ تا ۱۲ ماه) می تواند مفید باشد.

نحوه ساکشن گوش

نحوه ساکشن گوش به طور خلاصه این است که، ابتدا معاینه با اتوسکوپ یا میکروسکوپ، در صورت نیاز چند قطره نرم کننده، سپس تخلیه با دستگاه ساکشن با فشار منفیِ تنظیم شده، و در پایان بازبینی پرده گوش. عکس ساکشن گوش را می توانید در ادامه مشاهده کنید. 

علائم نیاز به ساکشن گوش

• کاهش شنوایی موقت یا افت محسوس شدت صدا
• احساس پری و گرفتگی در مجرا
• وزوز گوش
• درد یا ناراحتی گوش
• ترشح زرد، سفید یا بدبو از گوش
• خارش، قرمزی یا التهاب مجرا
• سرگیجه یا اختلال تعادل

نکته: در صورت درد شدید، افت ناگهانی شنوایی، ترشح همراه خون یا تب، یا احتمال پارگی پرده گوش سریع تر به پزشک مراجعه کنید.

عوارض ساکشن جرم گوش

• سر و صدای دستگاه که برای برخی آزاردهنده است
• سرگیجه خفیف و موقت
• خراش یا تحریک دیواره مجرا
• خونریزی جزئی
• باقی ماندنِ جرمِ بسیار سفت و نیاز به تکرار یا روش تکمیلی
• ناراحتی یا اضطراب هنگام انجام کار
• در موارد نادر، آسیب به پرده گوش

برای کاهش خطر ساکشن جرم گوش، کار باید توسط پزشک یا فرد آموزش دیده و با فشار منفیِ تنظیم شده، زیر دید مستقیم انجام شود؛ در صورت نیاز مجرا با قطره نرم کننده آماده شود و بیمار با ثابت نگه داشتن سر همکاری کند. 

انواع دستگاه ساکشن

دستگاه های ساکشن گوش از نظر دقت، میزان صدا و شیوه اجرا تفاوت دارند؛ انتخاب نوع مناسب بر اساس سن بیمار، وضعیت پرده گوش و صلاحدید پزشک انجام می شود.

ساکشن پزشکی عمومی

این نوع دستگاه همان ساکشن مرکزی یا پرتابل بیمارستانی می باشد که بیشتر در مطب ها استفاده می شود دارای قابلیت تنظیم فشار منفی است تا آسیبی به بافت گوش وارد نشود.

میکروساکشن

پیشرفته ترین و ایمن ترین ستگاه ساکشن است که همراه با میکروسکوپ جراحی استفاده می شود تا دید مستقیم پزشک به پرده گوش و مجرا وجود داشته باشد صدای آن کمتر و تحمل پذیری آن بیشتر است.

ساکشن دستی

شامل ابزارهای دستی مانند سرنگ های ساکشن یا پمپ های دستی است بیشتر در شرایط اورژانسی برای پاکسازی محیطی گوش استفاده می شود.

مزایای ساکشن گوش

• ایمنی بالا: زیر دید مستقیم و با فشار منفیِ تنظیم شده انجام می شود؛ خطر آسیب به پرده و مجرا کمتر است.
• مناسب در شرایط خاص: برای پارگی یا سوراخ پرده گوش، عفونت فعال یا حساسیت به رطوبت که شست و شو مناسب نیست.
• پاکسازی سریع و موثر: خروج هدفمند جرم و ترشحات با حداقل دستکاری و زمان کوتاه تر.
• بدون آب و رطوبت: کاهش خطر عفونت ثانویه؛ مناسب افراد حساس به رطوبت.
• قابل استفاده برای همه سنین: از کودک تا سالمند با تنظیم قدرت دستگاه و نوک مناسب.
• تحمل پذیری بهتر برای بیمار: خصوصا در میکرو ساکشن با صدای کمتر و آزار کمتر.
• کاهش احتمال عوارض پس از کار: به دلیل کنترل فشار و دقت بالا، نیاز کمتر به تکرار یا مداخله تکمیلی.
• امکان ارزیابی فوری پرده گوش: بلافاصله پس از تخلیه، وضعیت پرده گوش دیده می شود و تصمیم درمانی دقیق تر است.

مراقبت های بعد از ساکشن گوش

تا ۲۴ تا ۴۸ ساعت گوش را خشک نگه دارید؛ هنگام دوش، پنبه آغشته به وازلین را جلوی ورودی مجرا بگذارید و از شنا، سونا و زیر آب رفتن پرهیز کنید. داروهای تجویزی (قطره، پماد یا آنتی بیوتیک خوراکی) را طبق نسخه و تا پایان دوره مصرف کنید. داخل گوش چیزی فرو نبرید؛ از گوش پاک کن و ابزار مشابه استفاده نکنید و اگر پزشک گفته، تا چند ساعت از هدفون داخل گوش یا سمعک استفاده نکنید. یک استراحت کوتاه داشته باشید؛ اگر سرگیجه یا احساس سنگینی خفیف دارید معمولا موقت است و برای درد می توانید از مسکن ساده مورد تایید پزشک استفاده کنید.

از فشارهای ناگهانی به گوش پرهیز کنید: عطسه را با دهان بسته انجام ندهید، بینی را با فشار زیاد تخلیه نکنید و تا زمان مجاز از پرواز یا صعود به ارتفاع زیاد خودداری کنید. در صورت بروز درد شدید یا مداوم، تب، ترشح بدبو یا خونی، کاهش شنوایی جدید، وزوز شدید یا سرگیجه پیشرونده، سریع تر به پزشک مراجعه کنید. اگر پرده گوش سوراخ است یا تیوب تهویه دارید، خشک نگه داشتن اهمیت بیشتری دارد و ممکن است قطره خاصی نیاز باشد؛ توصیه های اختصاصی پزشک را دقیق دنبال کنید.

ساکشن جرم گوش کودک

ساکشن در کودکان وقتی انجام می شود که جرم سفت یا ترشحات، معاینه را سخت کرده یا باعث علائم شده باشد؛ مثلا کاهش شنوایی موقت، خارش یا درد، دست بردن مکرر به گوش، بی قراری هنگام دراز کشیدن، تاخیر در گفتار یا ترشح. به دلیل باریک تر و آسیب پذیرتر بودن مجرای کودکان، میکرو ساکشن (زیر دید مستقیم و با فشار منفی تنظیم شده) معمولا انتخاب ایمن تری است.

ساکشن گوش در کودکان بهتر است توسط متخصص گوش حلق و بینی یا ادیولوژیست با تجربه انجام شود زیرا مجرای گوش کودکان باریک تر و آسیب پذیرتر است. حضور والدین، آرامش محیط، حواس پرتی با اسباب بازی یا ویدیو کودک کمک کننده است و در موارد خاص ممکن است از داروی آرام بخش سبک با نظر پزشک استفاده شود.

نحوه ساکشن جرم گوش کودک

ابتدا معاینه با اتوسکوپ یا میکروسکوپ انجام می شود؛ در صورت نیاز از چند قطره برای ساکشن جرم گوش یعنی قطره نرم کننده برای شل کردن جرم استفاده می کنند، سپس تخلیه با نوک ظریف و فشار منفی پایین انجام می شود و در پایان پرده گوش بازبینی می شود. اگر لاله یا مجرا حساس باشد، کار در چند نوبت کوتاه انجام می شود تا تحمل کودک بهتر بماند.

وجود جسم خارجی خاص مثل باتری ساعتی یک اورژانس است و باید در مرکز درمانی خارج شود. در صورت درد شدید، تب بالا یا تورم پخش، ابتدا درمان عفونت انجام می شود. اگر کودک تیوب تهویه دارد یا احتمال سوراخ بودن پرده مطرح است، ساکشن نسبت به شست و شو ارجح است و باید فقط در مطب مجهز انجام شود.

مراقبت کوتاه بعد از ساکشن گوش

گوش ۲۴ تا ۴۸ ساعت خشک بماند، از دستکاری یا استفاده از گوش پاک کن خودداری شود و داروهای تجویزی (در صورت نیاز) طبق نسخه مصرف شود. سرگیجه خفیف یا احساس پری معمولا موقتی است. اگر درد شدید، ترشح بدبو یا خونی، تب یا کاهش شنوایی جدید دیده شد، با پزشک تماس بگیرید.

نکات مهم: از شمع گوش، ابزارهای نوک تیز یا سرنگ خانگی استفاده نکنید. قطره های نرم کننده فقط با توصیه پزشک کودک و در نبود تیوب یا سوراخ پرده به کار برود. در کودکانی که مستعد انباشت سرومن هستند یا از سمعک استفاده می کنند، ویزیت دوره ای (مثلا هر ۶ تا ۱۲ ماه) برای ارزیابی کافی است و لزوما هر بار نیاز به ساکشن نیست.

روش های جایگزین تخلیه جرم گوش با ساکشن

اگر بر اساس شرایط بیمار، جرم گیری گوش با ساکشن اولویت نداشته باشد، بسته به نظر پزشک از گزینه های زیر استفاده می شود:

قطره نرم کننده گوش

به این محلول ها در عمل قطره قبل از ساکشن گوش هم گفته می شود و هدفشان نرم کردن جرم است. گلیسیرین، روغن زیتون تصفیه، آب اکسیژنه ۳ درصد یا فرآورده های دارویی مانند گلیسیرین فنیکه برای نرم کردن جرم به کار می رود. این روش معمولا چند روز پیش از تمیزکاری انجام می شود. در صورت پارگی پرده، داشتن تیوب تهویه، درد شدید یا عفونت فعال فقط با تجویز پزشک انجام شود.

شست و شوی گوش با سرنگ (ایریگیشن)

ورود کنترل شده آب ولرم یا سرم شست و شو برای شست و شوی گوش بهتر است در مطب و توسط فرد آموزش دیده انجام شود. در موارد پارگی پرده، عفونت فعال، پس از برخی جراحی ها یا حساسیت به رطوبت توصیه نمی شود.

پاکسازی دستی با ابزار

برداشت مستقیم جرم با قاشقک سرومن، پنس یا گیره مخصوص زیر دید مستقیم. این روش باید فقط توسط پزشک یا فرد آموزش دیده انجام شود و برای جرم های سفت یا نزدیک پرده مناسب است.

چه زمانی نباید سراغ جایگزین ها رفت؟

در درد شدید، افت ناگهانی شنوایی، ترشح خونی یا بدبو، تب، یا وجود جسم خارجی خاص مانند باتری ساعتی باید فورا ارزیابی پزشکی انجام شود.

روش های غیر توصیه شده ساکشن کردن گوش

شمع گوش، دستگاه های وکیوم خانگی و گوش پاک کن می تواند آسیب، سوختگی یا فشار جرم به عمق مجرا را به دنبال داشته باشد؛ از آنها پرهیز کنید.

قیمت ساکشن گوش

بسته به نوع کلینیک و استفاده از تجهیزات لازم، هزینه ی ساکشن گوش متفاوت است. در کلینیک شنوایی سنجی کودکان پیروزی، قیمت ساکشن گوش به صورت تقریبی برای هر گوش حدود ۳۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومان می باشد.

عدد نهایی می تواند با توجه به شهر و اعتبار مرکز، نوع دستگاه (مثلا میکرو ساکشن معمولا گران تر است)، نیاز به قطره نرم کننده یا کشت ترشح، ویزیت پزشک (اگر جداگانه محاسبه شود)، لوازم مصرفی و سن بیمار (مثلا در کودک در صورت نیاز به آرام بخش) تغییر کند.

اگر هر دو گوش نیاز به کار داشته باشد، برخی مراکز برای مجموع تخفیف می گذارند.

برای اطلاع دقیق از قیمت ساکشن گوش به روز و مبلغ ویزیت و دارو، با کلینیک شنوایی سنجی پیروزی تماس بگیرید.

کلینیک پیروزی دارای 4 شعبه در مناطق جنوب و شرق تهران می باشد. برای اطلاعات شعب به صفحات سمعک در جنوب تهران و سمعک در شرق تهران مراجعه کنید.