سینوس گوش چیست و چطور درمان کنیم؟

سینوس گوش یا Preauricular Sinus یک سوراخ یا فرورفتگی کوچک مادرزادی در جلوی لاله گوش است که معمولاً بی خطر و بدون علامت باقی می ماند. این ناهنجاری بیشتر جنبه ارثی دارد و بسیاری از افراد هرگز متوجه وجود آن نمی شوند. بر اساس گزارش منابع پزشکی، شیوع این عارضه در کشورهای آسیایی و آفریقایی بین ۴ تا ۱۰ درصد است، در حالی که در اروپا و آمریکا تنها حدود کمتر از ۱ درصد از نوزادان با آن متولد می شوند. در ایران نیز آمار نزدیک به میانگین آسیایی گزارش شده است.

هرچند در بیشتر موارد مشکلی ایجاد نمی کند، اما در برخی افراد ممکن است باعث عفونت گوش یا تشکیل کیست شود که نیاز به درمان و گاهی جراحی دارد. برای اینکه با انواع سینوس گوش، علائم، عوارض احتمالی و روش های تشخیص و درمان آن ها براساس منابع معتبر پزشکی آشنا شوید، تا انتهای این مقاله، همراه ما باشید.

تعریف سینوس گوش به زبان ساده

وب سایت معتبر webmd این ناهنجاری را اینگونه تعریف کرده است:

"A preauricular pit is a small hole or cyst just in front of your ear above your ear canal. This hole marks a sinus tract under the skin that’s in the wrong place."

«سینوس جلوی گوش یک سوراخ کوچک یا کیست است که درست در جلوی گوش و بالای مجرای گوش قرار دارد. این سوراخ مسیر یک سینوس زیرپوستی را نشان می دهد که در جای نادرستی شکل گرفته است.»

برخی نوزادان از بدو تولد با آن متولد می شوند؛ اما معمولاً با مشکلات شنوایی همراه نیست و بیشتر اوقات بی خطر است. در واقع، می توانیم آن را یک ناهنجاری مادرزادی به حساب بیاوریم. البته اگر نوزادی با این وضعیت متولد شود، پزشکان سایر ناهنجاری ها را هم بررسی می کنند تا احتمال سندرم های ژنتیکی در نوزاد رد یا تایید شود. از نظر آماری، این ناهنجاری ها در کمتر از یک درصد نوزادان دیده می شوند.

بد نیست به این نکته هم توجه داشته باشید که سینوس جلوی گوش با زوائد پوستی جلوی گوش (که خطر عفونت ندارند) متفاوت هستند. پس حواستان باشد که این دو را با هم اشتباه نگیرید!

انواع سینوس گوش و ویژگی های آن ها

محل قرارگیری سینوس می تواند متفاوت باشد. بیایید انواع آن را بررسی کنیم:

سینوس جلوی گوش (Preauricular Sinus)

سینوس جلوی گوش، به شکل یک سوراخ کوچک جلوی لاله گوش دیده می شود و معمولاً در لبه جلویی گوش نزدیک به بالای کانال گوش قرار دارد. مسیر زیرپوستی سینوس ممکن است ساده یا پیچیده باشد و گاهی در هر دو گوش مشاهده می شود. اگر بدون عارضه باشد، نیازی به درمان سینوس جلوی گوش نیست؛ اما در صورت بروز عفونت های مکرر، جراحی برای برداشتن کامل مسیر سینوس توصیه می شود.

سینوس پشت گوش (Postauricular Sinus)

سینوس پشت گوش نوعی نادر از سینوس های گوش است که در پشت لاله گوش قرار دارد و مسیر آن ممکن است به بافت های اطراف مانند غده پاروتید یا فاسیاهای تمپورال برسد. این نوع سینوس به دلیل موقعیت غیرمعمول، ممکن است دیرتر تشخیص داده شود و در برخی موارد باعث عفونت یا آبسه پشت گوش شود.

سینوس لاله گوش (Auricular Sinus)

سینوس لاله گوش به شکل سوراخ یا مسیر سینوس در خود لاله گوش قرار دارد و به عنوان زیرمجموعه ای از سینوس جلوی گوش شناخته می شود. این نوع سینوس، ممکن است کوتاه یا پیچیده باشد؛ اما بیشتر اوقات بدون علامت است. تنها در صورت بروز عفونت های مکرر یا مشکلات مزمن، درمان هایی مانند جراحی برای حذف کامل مسیر سینوس انجام می شود.

دلایل ایجاد سینوس گوش چیست؟

این ناهنجاری، در اوایل بارداری و زمانی که جنین تازه در حال شکل گیری است، ایجاد می شود. در این دوره، بخش های مختلف گوش، به طور کامل به هم متصل نمی شوند و مسیر زیرپوستی و سوراخ گوش شکل می گیرد. علت دقیق این مشکل مشخص نیست؛ اما عوامل مختلفی در ایجاد آن نقش دارند که به شرح زیر هستند:

• سینوس گوش مادرزادی که از بدو تولد وجود دارد
• ناهنجاری رشد در دوران جنینی و عدم اتصال کامل "hillocks"
• عوامل ژنتیکی و سابقه خانوادگی
• سندروم های مرتبط مانند "Branchio-Oto-Renal" (بکویت ویدمان و براچیو اوتو رنال) که گاهی با مشکلات شنوایی و کلیوی همراه هستند

برخی مشکلات شنوایی که ممکن است در اثر ناهنجاری های گوش ایجاد شوند، باید به طور دقیق شناسایی شوند. این شناخت دقیق به متخصصان شنوایی اجازه می دهد تا در صورت بروز اختلال شنوایی، سمعک یا سایر تجهیزات کمکی مناسب را متناسب با نیاز فرد انتخاب و تنظیم کنند. علاوه بر این، کودکان مبتلا به سینوس گوش یا سایر ناهنجاری ها، نیازمند خدمات شنوایی سنجی تخصصی هستند تا مشکلات شنوایی آن ها، به موقع شناسایی و درمان شود.

علائم و عوارض عفونت سینوس گوش

سوراخ ریز یا فرورفتگی کوچکی که جلوی گوش دیده می شوند، گاهی ممکن است با سوراخ های تزئینی اشتباه گرفته شوند! بیشتر افرادی که این ناهنجاری را دارند، هیچ علامت یا مشکل شنوایی ندارند. با این حال، بعضی وقت ها ممکن است سوراخ با ورود باکتری بسته شود و باعث عفونت سینوس و گوش میانی شود که علائم آن شامل قرمزی، تورم، درد، ترشح مایع و تب است.

در برخی افراد، عفونت های مکرر ایجاد شود که ناشی از آبسه یا سلولیت است. آبسه، همان تجمع چرک در محل است و سلولیت نیز، یک عفونت پوستی بالقوه و جدی می باشد. ضمن اینکه احتمال تشکیل کیست هم وجود دارد؛ کیست ها توده هایی هستند که زیر پوست رشد می کنند. برخی افراد نیز ممکن است زوائد گوشتی (auricular tags) داشته باشند. این زوائد رشد سریعی ندارند، به پوست متصل هستند، هم رنگ پوست هستند، درد ندارند و ترشح نمی کنند.

چگونه عفونت سینوس گوش را تشخیص دهیم؟

اولین کاری که باید انجام بدهید، مراجعه به پزشک متخصص است. پزشک گوش و حلق و بینی، ابتدا تلاش می کند سندروم های ژنتیکی که با سینوش گوش مرتبط هستند را بررسی کند. برای این منظور، پزشک سر، گوش و گردن کودک را معاینه می کند تا هرگونه مشکل دیگر شناسایی شود.

برای بررسی دقیق تر، ممکن است آزمایش های تصویربرداری مانند سی تی اسکن (CT) یا ام آر آی (MRI) را تجویز کند. این تصاویر، می توانند به پزشک در تشخیص عوارض احتمالی مانند کیست یا عفونت کمک کنند. اگر مشکلات دیگری در گوش وجود داشته باشد، پزشک آزمون شنوایی (Audiogram) یا سایر آزمایش های مرتبط را نیز انجام می دهد. در آخر، اگر احتمال وجود سندروم ژنتیکی مطرح باشد، کودک به متخصصان دیگر ارجاع داده می شود تا مشکلات مخصوص هر عضو بدن، به طور مناسب مدیریت شود.

اگر فرد مبتلا به این ناهنجاری، یکی یا چند مورد از شرایط زیر را نیز داشته باشد، پزشک ممکن است سونوگرافی کلیه را هم تجویز کند:

• سابقه خانوادگی ناشنوایی
• سابقه خانوادگی ناهنجاری های کلیوی
• وجود ناهنجاری های دیگر در بدن
• سابقه دیابت در دوران بارداری مادر

این بررسی ها، به شناسایی زودهنگام مشکلات کلیوی و مراقبت مناسب کمک می کند.

درمان سینوس جلوی گوش؛ چطور درمان کنیم؟

نظرات متفاوتی برای درمان عفونت وجود دارد.

• برخی از متخصصان معتقدند درمان تنها در صورت بروز علائم یا عفونت لازم است؛
• بعضی دیگر توصیه می کنند سینوس حتی بدون علائم نیز برداشته شوند.

اگر با مشکل عفونت روبه رو شوید، پزشکان در درجه اول آنتی بیوتیک تجویز می کنند تا عفونت کنترل شود. یادتان باشد که مصرف کامل دارو ضروری است. علاوه بر دارو، مراقبت های خانگی می تواند به ازبین بردن عفونت کمک کند؛ مواردی مثل مصرف مسکن، استفاده از کمپرس گرم روی گوش، تمیز نگه داشتن محل و لمس نکردن محل عفونت از جمله این موارد هستند.

در صورت تشکیل آبسه، پزشک با یک سوزن ظریف، مایع آن را جمع آوری می کند (needle aspiration) و در ادامه، نوع باکتری را بررسی خواهد کرد تا آنتی بیوتیک مناسب را تجویز کند. اگر آبسه با دارو بهبود نیابد، ممکن است نیاز به تخلیه با سوزن استریل باشد.

در مواردی که فرد دچار کیست یا عفونت های مکرر می شود، پزشک جراحی را برای برداشتن کامل مسیر سینوس توصیه می کند. این جراحی معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام می شود و اغلب به صورت سرپایی قابل انجام است؛ اما باید پس از درمان عفونت سینوس گوش انجام شود.

راه های مراقبت ها و پیشگیری از عفونت سینوس و گوش میانی

اجازه بدهید چند مورد از اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از ایجاد عارضه و عفونت در سینوس گوش را برای شما بگوییم:

• شست وشوی ملایم اطراف سوراخ با آب و صابون ملایم
• خودداری از فشاردادن یا دستکاری محل
• مراجعه به پزشک در صورت بروز علائم التهاب
• در کودکان با سابقه عفونت های مکرر، مشاوره با جراح گوش برای بررسی جراحی کامل

سخن پایانی

سینوس گوش یک ناهنجاری بی خطر است و بیشتر افراد بدون علامت باقی می مانند. با این حال، آشنایی با علائم عفونت، روش های پیشگیری و درمان آن، اهمیت زیادی دارد تا در صورت بروز مشکل، بتوانید اقدامات لازم را به موقع انجام بدهید.

کودکان مبتلا به سینوس جلوی گوش یا سایر ناهنجاری های گوش، علاوه بر مراقبت های پزشکی، باید از خدمات شنوایی سنجی تخصصی بهره مند شوند تا سلامت شنوایی آن ها به دقت بررسی شود و در صورت نیاز، انتخاب لوازم یا درمان های شنوایی صورت گیرد. پیگیری منظم و مراقبت حرفه ای، کلید پیشگیری از مشکلات شنوایی در آینده است.

سوالات متداول

1. آیا سینوس گوش باعث مشکلات شنوایی می شود؟

خیر، در اغلب موارد سینوس گوش تأثیری بر شنوایی فرد ندارد. تنها در شرایط نادر که با سندروم های ژنتیکی همراه باشد، احتمال بروز مشکلات شنوایی مطرح می شود.

2. سینوس گوش ارثی است یا اکتسابی؟

سینوس گوش یک ناهنجاری مادرزادی است و اغلب جنبه ارثی دارد؛ یعنی می تواند از طریق خانواده منتقل شود.

3. آیا همه افراد مبتلا به سینوس گوش نیاز به جراحی دارند؟

خیر. جراحی فقط در صورت بروز عفونت های مکرر یا تشکیل کیست توصیه می شود.

4. آیا سینوس گوش خطرناک است؟

این عارضه یک ناهنجاری مادرزادی است که معمولاً بدون مشکل است؛ اما در صورت بروز عفونت یا کیست باید درمان شود.