لابیرنتیت یا عفونت گوش داخلی چیست؟

بیماری لابیرنتیت  مربوط به اختلال در گوش داخلی می باشد و به معنای ایجاد التهاب و عفونت در ساختارهای گوش داخلی است. گوش داخلی شامل حلزون و اندام تعادلی یا  وستیبول می باشد که وظیفه شنوایی و تعادل را برعهده دارد. عفونت گوش شامل عفونت گوش خارجی، عفونت گوش داخلی و عفونت گوش میانی است. در بیماری لابیرنتیت ایجاد التهاب در هر یک از اندام ها باعث ایجاد علائمی می شود که به آن بیماری لابیرنتیت اطلاق می شود. اگر علائمی که در ادامه به آنها اشاره خواهد شد را داشتید، حتما به پزشک مراجعه کنید. کلینیک شنوایی سنجی سمعک پیروزی در تشخیص لابیرنتیت  از جدیدترین روش ها و تست ها استفاده می کند و با درمان به موقع از آسیب جلوگیری می کند.

 عفونت گوش داخلی چیست؟

عفونت گوش داخلی یکی از مشکلات نسبتاً نادر اما جدی گوش است که معمولاً بر اثر ورود ویروس یا باکتری به بخش های درونی گوش (لابیرنت) ایجاد می شود. این بخش از گوش مسئول حفظ تعادل بدن و انتقال صدا به عصب شنوایی است، به همین دلیل بروز عفونت در آن می تواند باعث سرگیجه، عدم تعادل، تهوع، وزوز گوش و کاهش شنوایی موقت یا دائمی شود.

در بیشتر موارد، عفونت گوش داخلی پس از سرماخوردگی، آنفلوآنزا یا عفونت های ویروسی دستگاه تنفسی فوقانی بروز می کند. بسته به نوع عامل بیماری زا، ممکن است التهاب در بخش تعادلی گوش (دهلیز) یا حلزون شنوایی ایجاد شود. در صورتی که عفونت شدید یا درمان نشده باقی بماند، می تواند به ساختارهای حساس گوش آسیب بزند و نیاز به بررسی و درمان فوری پزشکی داشته باشد.

علل ایجاد کننده عفونت گوش داخلی

معمولاً این بیماری در اثر عفونت های ویروسی و باکتریال ایجاد می شود ولی علت دقیقی برای آن مشخص نشده است و می تواند در هر سنی و جنسیتی بروز کند.

دو نوع بیماری لابیرنتیت وجود دارد نوع ویروسی و نوع باکتریال، نوع باکتریال شدیدتر می باشد. از جمله علل لابیرنتیت می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. عفونت های مزمن گوش میانی
2. بیماری های التهابی عصب شنوایی و تعادل
3. مصرف بیش از حد دخانیات و الکل
4. مننژیت
5. بیماری های ویروسی مثل تبخال
6. استرس و بی خوابی
7. سابقه حساسیت یا آلرژی
8. بیماری های تنفسی
9. خستگی

انواع عفونت گوش داخلی

به طور کلی، عفونت گوش داخلی بر اساس عامل ایجادکننده ی آن به دو گروه اصلی ویروسی و باکتریایی تقسیم می شود. در ادامه به مهم ترین انواع این عفونت ها اشاره شده است.

عفونت ویروسی گوش داخلی

این نوع عفونت زمانی ایجاد می شود که ویروس ها به بخش های داخلی گوش نفوذ کنند. به این بیماری، نورونیت وستیبولار (Vestibular Neuronitis) نیز گفته می شود.
از علائم شاخص آن می توان به سرگیجه، تهوع و استفراغ اشاره کرد. نشانه های این بیماری معمولاً به صورت ناگهانی و ظرف ۲۴ ساعت ظاهر می شوند و سپس طی چند روز به تدریج کاهش می یابند.

بهبود کامل عفونت ویروسی گوش داخلی ممکن است تا حدود یک ماه زمان ببرد. درمان معمول آن شامل استراحت، مصرف مایعات فراوان و استفاده از داروهای کاهش دهنده علائم تعادلی است.

عفونت باکتریایی گوش داخلی

این نوع، یکی از بیماری های خطرناک گوش محسوب می شود و نیاز به بررسی و درمان فوری توسط پزشک دارد.

عفونت باکتریایی گوش داخلی به سه نوع اصلی تقسیم می شود:

۱. عفونت سیفلیسی گوش داخلی

این نوع ممکن است از طریق انتقال مادر به جنین یا در سنین بزرگسالی بروز کند. علائم آن تدریجی ظاهر می شوند و می توانند به سرگیجه شدید، کاهش شنوایی یا ناشنوایی کامل منجر شوند. در موارد پیشرفته تر، علائمی مانند تغییر شکل بینی به حالت زین اسبی، التهاب چشم یا برجستگی پیشانی نیز دیده می شود.

۲. عفونت حاد چرکی گوش داخلی

نوعی عفونت نادر است که معمولاً پس از عفونت گوش میانی درمان نشده بروز می کند. علامت اصلی آن سرگیجه ناگهانی است. اگر عفونت گوش میانی مزمن شود و ترشحات غلیظ و سلول های مرده در آن باقی بمانند، احتمال گسترش آن به گوش داخلی و بروز عفونت حاد چرکی افزایش می یابد.

۳. عفونت گوش داخلی سمی (توکسیک)

این نوع معمولاً در پی عفونت حاد گوش میانی ایجاد می شود. در این حالت، باکتری ها یا سموم ناشی از آن ها وارد گوش داخلی می شوند و باعث کاهش شدید شنوایی و اختلال در تعادل می گردند. درمان این عفونت معمولاً با آنتی بیوتیک های قوی انجام می شود.

علائم عفونت گوش داخلی و بیماری لابیرنتیت

عمده ترین علامتی که در این بیماری دیده می شود ایجاد احساس سرگیجه چرخشی در فرد می باشد که ناشی از ایجاد التهاب در اندام تعادلی گوش داخلی می باشد. این سرگیجه در بیماران مختلف از خفیف تا شدید متفاوت می باشد. 

لابیرنتیت یکی از علل کم شنوایی است. پس، در صورتی که بیمار دچار علائم شدیدتری مثل تب یا تشنج و یا دوبینی و افت شنوایی پیش رونده شده باشد نشانگر جدی بودن یا شدید بودن بیماری می باشد و باید سریعتر به پزشک مراجعه نماید.

علائم عفونت گوش داخلی در بزرگسالان

علائم عفونت گوش داخلی در بزرگسالان معمولاً به صورت ناگهانی بروز می کند و شدت آن در هر فرد متفاوت است. شایع ترین نشانه ها عبارت اند از:

• سرگیجه یا احساس چرخش محیط (از مهم ترین علائم)
• عدم تعادل و ناتوانی در راه رفتن صاف
• تهوع و استفراغ
• وزوز گوش یا احساس پر بودن در گوش
• کاهش شنوایی موقت یا دائم
• در برخی موارد، تب و احساس فشار در گوش

علائم معمولاً چند روز تا چند هفته طول می کشند و در صورت عدم درمان یا وجود عفونت باکتریایی، ممکن است مزمن شوند. در چنین شرایطی، مراجعه به متخصص گوش و حلق و بینی ضروری است تا از بروز آسیب دائمی به ساختار گوش جلوگیری شود.

علائم عفونت گوش داخلی کودکان

عفونت گوش داخلی کودکان اغلب پس از یک سرماخوردگی یا عفونت ویروسی دستگاه تنفسی رخ می دهد. از آنجا که کودکان نمی توانند علائم خود را دقیق بیان کنند، والدین باید به تغییرات رفتاری آن ها توجه کنند و در صورت شک به وجود مشکل، حتماً برای شنوایی سنجی کودکان و بررسی وضعیت گوش به متخصص مراجعه کنند. نشانه های رایج شامل موارد زیر است:

• بی قراری و گریه هنگام حرکت سر یا دراز کشیدن
• عدم تعادل هنگام راه رفتن یا نشستن
• حالت تهوع، استفراغ یا بی اشتهایی
• کاهش شنوایی یا بی توجهی به صداها
• تکان دادن مداوم سر یا دست زدن به گوش
• گاهی تب خفیف و احساس گیجی

در صورت مشاهده این علائم، مراجعه سریع به پزشک اهمیت زیادی دارد، زیرا درمان به موقع می تواند از بروز کم شنوایی دائمی یا مشکلات تعادلی در آینده جلوگیری کند.

تشخیص عفونت گوش داخلی

برای بیماری لابیرنتیت و عفونت گوش داخلی در بزرگسالان، روش تشخیصی مشخصی وجود ندارد. معمولاً پزشک با گرفتن شرح حال کامل از بیمار، انجام آزمایش های شنوایی سنجی و تست های تعادل مثل VNG و ECOG می تواند به نتایجی برسد و آن را از سایر بیماری های گوش داخلی تشخیص دهد. چون برخی بیماری ها مانند مینیر، نوریت عصب دهلیزی یا حتی سکته مغزی علائم مشابهی دارند، بررسی دقیق لازم است. همچنین تصویربرداری با ام آر آی (MRI) هم می تواند در تشخیص کمک کند.

مهم ترین بیماری ای که باید از لابیرنتیت تشخیص داده شود، نوریت عصب دهلیزی یا همان عفونت عصب تعادلی است. در نوریت عصب، التهاب فقط در عصب دهلیزی اتفاق می افتد، اما در لابیرنتیت، تمام گوش داخلی و حلزون گوش درگیر می شود. به همین دلیل، در نوریت عصب معمولاً سرگیجه شدیدتر است، ولی در لابیرنتیت علاوه بر سرگیجه، ممکن است کم شنوایی و وزوز گوش هم دیده شود.

درمان عفونت گوش داخلی یا لابیرنتیت

درمان بیماری در دو فاز دارو درمانی و توانبخشی تعادلی انجام می شود. در درمان دارویی معمولاً داروهای کورتیکواستروئید جهت کنترل و کاهش التهاب استفاده می شود. آنتی بیوتیک های ضد ویروسی و باکتریایی نیز تجویز می گردد. همچنین استفاده از داروهایی که علائم سرگیجه را کاهش دهد.

در فاز توانبخشی بیماری که توسط ادیولوژیست انجام می شود بایستی با تمرینات و حرکات ورزشی منظم که به بیمار داده می شود علائم بیماری را کنترل کرد. در توانبخشی تعادلی باید  با استفاده از آزمایش های تخصصی تعادلی و تمرینات متناسب با مشکلات و وضعیت بیمار روند بیماری را کنترل کرد. کلینیک شنوایی سنجی پیروزی نیز انواع تست های لازم برای تشخیص و درمان لابیرنتیت  انجام می دهد.

برای کنترل علائم بیماری بایستی بیمار چندین مورد را رعایت کند که شامل:

• اجتناب از حرکات ناگهانی سر به اطراف
• آرام بلند شدن بیمار از وضعیت خوابیده به نشسته
• بی حرکت نگه داشتن سر هنگام حملات سرگیجه
• خواب کافی
• اجتناب از محیط های پر سر و صدا و خیلی روشن
• نوشیدن مایعات و آب فراوان

بیماری لابیرنت در دو نوع ویروسی و باکتریال  ممکن است برای بیمار ایجاد شود. نوع ویروسی خفیف تر بوده و علائم ظرف مدت کوتاهی برطرف می شود ولی نوع باکتریال شدیدتر می باشد و ممکن است بین ۳ تا ۴ ماه طول بکشد.

سوالات متداول

1. لابیرنت گوش چیست و لابیرنت گوش کجاست؟

لابیرنت گوش بخش داخلی گوش است که شامل حلزون (مسئول شنوایی) و سیستم دهلیزی (مسئول تعادل) می شود. این بخش در عمق استخوان گیجگاهی و پشت پرده گوش قرار دارد و نقش مهمی در حفظ تعادل و انتقال صدا به عصب شنوایی دارد.

2. عفونت گوش داخلی چه علائمی دارد؟

از علائم اصلی می توان به سرگیجه، تهوع، عدم تعادل، وزوز گوش، احساس پری در گوش و گاهی کاهش شنوایی اشاره کرد. این علائم ممکن است به صورت ناگهانی ظاهر شوند و چند روز تا چند هفته ادامه داشته باشند.

3. آیا عفونت گوش داخلی خطرناک است؟

در موارد خفیف، بیماری معمولاً خودبه خود بهبود می یابد، اما اگر عفونت شدید یا باکتریایی باشد و درمان به موقع انجام نشود، می تواند باعث آسیب دائمی به شنوایی یا اختلال تعادل شود.

4. درمان عفونت گوش داخلی چگونه است؟

درمان بستگی به نوع عفونت (ویروسی یا باکتریایی) دارد. معمولاً شامل استراحت، مصرف مایعات، داروهای ضد تهوع و در موارد باکتریایی، آنتی بیوتیک تجویزی از سوی پزشک است.

5. آیا عفونت گوش داخلی می تواند باعث کم شنوایی دائمی شود؟

بله، در موارد شدید یا درمان نشده، به ویژه در عفونت های باکتریایی، امکان آسیب به حلزون گوش و بروز کم شنوایی دائمی وجود دارد. بنابراین مراجعه سریع به متخصص گوش و حلق و بینی بسیار مهم است.