علائم پارگی پرده گوش چیست؟

آیا تا به حال گوش درد ناگهانی، کاهش شنوایی یا صدای زنگ آزاردهنده در گوشتان را تجربه کرده اید؟ ممکن است حس پری، سرگیجه یا حتی ترشح مایع از گوش نیز شده باشد. همه این موارد می توانند نشانه هایی از پارگی پرده گوش باشند؛ مشکلی که اگر جدی گرفته نشود، ممکن است به کاهش دائمی شنوایی یا حتی ناشنوایی بینجامد.

مطالعات آمریکا نشان داده اند که حدود ۲.۱٪ از افراد بالای ۱۲ سال یعنی بیش از ۵.۸ میلیون نفر، پارگی پرده گوش داشته اند. این آمار به خودی خود هشداردهنده است که این مشکل، نه فقط نادر بلکه تا حدی شیوع یافته است. تشخیص به موقع علائم، افزایش آگاهی در مورد روش های پیشگیری و نیز آشنایی با گزینه های درمانی موثری که وجود دارد، نقش بسیار مهمی در حفظ سلامت شنوایی و جلوگیری از پیامدهای جبران ناپذیر آن ایفا می کند. در این مقاله، به بررسی جامع تر علائم پارگی پرده گوش، عوارض و راهکارهای درمانی پارگی پرده گوش در کودکان و بزرگسالان خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

در این مقاله به طور خلاصه به موارد زیر می پردازیم:

پارگی پرده گوش و کم شنوایی

پرده گوش متشکل از سه لایه می باشد. پارگی در پرده گوش می تواند یک سوراخ ریز و یا یک سوراخ انتشار یافته و بزرگ باشد و شنوایی را تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین میزان کم شنوایی در پارگی های پرده گوش متفاوت می باشد. همچنین اگر علاوه بر پارگی پرده گوش استخوانچه های شنوائی نیز آسیب دیده باشند میزان کاهش شنوایی شدیدتر خواهد بود.

عکس پارگی گوش را می توانید در تصویر زیر مشاهده کنید. در سمت چپ، پرده گوش سالم دیده می شود که سطحی صاف و نیمه شفاف دارد. در سمت راست، پرده گوش پاره شده قابل مشاهده است؛ جایی که پارگی و خونریزی خفیف در ناحیه مشخصی از پرده وجود دارد. این تفاوت، به خوبی تفاوت میان پرده گوش سالم و پرده گوش آسیب دیده را نمایش می دهد.

چه عواملی باعث پارگی پرده گوش می شود؟

1. پارگی یا سوراخ در اثر ورود جسم خارجی مثل گوش پاک کن به مجرای گوش
2. وارد آمدن ضربات فیزیکی شدید به گوش مثل سیلی زدن که میتواند باعث سوراخ پرده گوش شود.
3. سر و صدای بلند و ناگهانی مثل صدای انفجار که می تواند باعث پارگی در پرده گوش شود.
4. پارگی های پرده در اثر اختلاف فشار شدید بین گوش خارجی و گوش میانی که می تواند سبب پارگی پرده شود. مثل هنگامی که در هواپیما در ارتفاعات بالا که اختلاف فشار زیاد شده و می تواند این حالت را ایجاد کند.
5. عفونت های گوش میانی که باعث ایجاد ترشحات چرکی در فضای گوش میانی و فشار بر پرده گوش شده و منجر به پارگی در پرده میشود.

علائم پارگی پرده گوش

شناخت علائم پارگی پرده گوش اهمیت زیادی دارد، زیرا بسیاری از نشانه ها ممکن است با مشکلات ساده تری مثل عفونت گوش یا تجمع مایع اشتباه گرفته شوند. با این حال، آگاهی از این علائم به شما کمک می کند سریع تر اقدام کنید و جلوی آسیب بیشتر به شنوایی را بگیرید. شایع ترین علائم عبارت اند از:

1. ایجاد درد ناگهانی یا تیز در گوش که بعد از پارگی گوش ممکن است کاهش یابد.
2. کاهش شنوایی یا احساس گرفتگی و نشنیدن صداها به صورت طبیعی.
3. خروج ترشحات شفاف، چرک یا مایع خونی از گوش
4. صدای وزوز یا زنگ در گوش که ممکن است مداوم یا متناوب باشد.
5. سرگیجه یا عدم تعادل که گاه با تهوع همراه است.
6. احساس پر بودن یا سنگینی در گوش مشابه زمانی که گوش در پرواز می گیرد.
7. شنیدن صدای (پاپ) یا ترکیدن در زمان پارگی گوش
8. تب؛ اگر پارگی گوش به دلیل وجود عفونت باشد.
9. عفونت های مکرر گوش پس از آسیب دیدگی پرده گوش
10. در موارد نادر و پیشرفته احساس ضعف یا بی حسی در عضلات صورت

عوارض پارگی پرده گوش

پارگی پرده گوش اگر به موقع تشخیص داده و درمان نشود، می تواند پیامدهای جدی برای شنوایی و سلامت کلی گوش به همراه داشته باشد. برخی از این عوارض موقت و قابل درمان هستند، اما در موارد شدید، حتی ممکن است به آسیب دائمی یا نیاز به جراحی بینجامند. مهم ترین عوارض پارگی پرده گوش را در ادامه بررسی می کنیم.

کاهش شنوایی موقت یا دائم

بسته به اندازه و محل پارگی، ممکن است شنوایی گوش آسیب دیده به طور کامل بازنگردد یا برای همیشه کاهش یابد، به ویژه اگر آسیب به بخش های حساس گوش میانی وارد شده باشد. در چنین شرایطی، استفاده از وسایل کمک شنوایی مانند سمعک می تواند به بهبود کیفیت شنوایی کمک کند.

عفونت های مکرر یا مزمن گوش میانی

پارگی پرده گوش راه نفوذ باکتری ها و ویروس ها به گوش میانی را باز می گذارد، که می تواند منجر به عفونت های پی در پی، تب، درد و ترشح شود.

کلستئاتوما (کیست در گوش میانی)

رشد غیرطبیعی سلول های پوستی در داخل گوش، می تواند به تشکیل کیست کلستئاتوما منجر شود؛ کیستی که به مرور به استخوانچه های شنوایی و ساختارهای مجاور آسیب وارد می کند.

تشکیل بافت اسکار یا تمپانوسکلروز

در محل پارگی، ممکن است بافت زخمی یا رسوب کلسیم ایجاد شود که حرکت طبیعی پرده گوش را محدود کرده و شنوایی را کاهش می دهد.

اختلالات تعادلی (سرگیجه، سبکی سر، تهوع)

در مواردی که پرده گوش آسیب دیده با گوش داخلی درگیر می شود یا عفونت گسترش می یابد، ممکن است احساس عدم تعادل، گیجی یا تهوع پدید آید.

ماستوئیدیت (عفونت استخوان پشت گوش)

اگر عفونت از گوش میانی به استخوان ماستوئید در پشت گوش گسترش یابد، ممکن است درد شدید، التهاب، تورم پشت گوش و در موارد شدید نیاز به جراحی ایجاد شود.

گسترش عفونت به عصب صورت یا مغز

در صورت عدم درمان مناسب، عفونت گوش می تواند به عصب های صورت آسیب برساند یا به مغز گسترش یابد و منجر به فلج عضلات صورت، مننژیت یا آبسه مغزی شود.

تضعیف دائمی ساختار پرده گوش و احتمال ضخیم شدن ناقص

گاهی پرده گوش در فرآیند ترمیم به درستی بازسازی نمی شود و ساختاری ضخیم، کدر یا غیرطبیعی پیدا می کند که آن را نسبت به آسیب های بعدی حساس تر می سازد.

احتمال نیاز به عمل جراحی ترمیمی

در مواردی که پارگی به طور طبیعی ترمیم نشود یا همراه با عوارضی نظیر عفونت یا کاهش شنوایی باشد، ممکن است نیاز به جراحی هایی مانند میرنگوپلاستی یا تمپانوپلاستی وجود داشته باشد.

درد مزمن یا ناراحتی طولانی مدت

برخی بیماران حتی پس از ترمیم کامل، ممکن است احساس درد مبهم، فشار، یا گرفتگی خفیف در گوش داشته باشند که می تواند برای مدت طولانی ادامه یابد.

 تشخیص پارگی یا سوراخ در پرده گوش

از طریق معاینه گوش توسط اتوسکوپ و یا انجام تست تمپانومتری در کلینیک های شنوایی سنجی می توان به وجود پارگی یا سوراخ در پرده گوش پی برد . عفونت و پارگی پرده گوش ممکن است برای کودکان هم اتفاق بیافتد، از این رو بهتر است در دوران کودکی مراقب عفونت های گوش کودکان باشید و در صورت مشاهده کوچکترین علائم کم شنوایی در کودکتان به کلینیک شنوایی سنجی کودکان مراجعه نمایید. 

درمان پارگی پرده گوش

اگر پارگی یا سوراخ پرده گوش کوچک باشد و یا پارگی در اثر ضربه به گوش باشد می تواند به مرور زمان ترمیم شود. تا جایی که ممکن است از فین کردن یا خارج کردن باد از بینی پرهیز باید کرد و از ورود آب و چکاندن قطره در گوش خودداری کرد و برای تسکین درد نیز از داروهای مسکن و قرار دادن کمپرس گرم و خشک استفاده کرد. در این گونه موارد احتمال ترمیم خود به خودی پرده گوش وجود دارد.

 در صورت بهبود نیافتن یا پارگی وسیع، ممکن است جراحی ترمیمی مانند میرنگوپلاستی نیاز باشد. مراجعه سریع به متخصص گوش و رعایت توصیه های مراقبتی، نقش کلیدی و بسیار مهمی در جلوگیری از عفونت و حفظ شنواییتان دارد.

درمان سریع پارگی پرده گوش

بیشتر پارگی های پرده گوش با مراقبت صحیح و مراجعه به پزشک بهبود پیدا می کنند. شدت آسیب و وجود عفونت، روش درمان را تعیین می کند. در ادامه راه های درمان سریع پارگی پرده گوش را می بینید:

1. استراحت کامل گوش: پرهیز از وارد شدن فشار، صداهای بلند یا ضربه به گوش برای جلوگیری از بدتر شدن وضعیت پرده گوش.
2. جلوگیری از ورود آب: هنگام حمام یا شنا، گوش را با پنبه چرب یا محافظ های مخصوص بپوشانید تا آب وارد مجرای گوش نشود.
3. درمان دارویی در صورت نیاز: اگر علائم عفونت (مثل ترشح یا تب) وجود داشته باشد، پزشک معمولاً قطره یا آنتی بیوتیک خوراکی تجویز می کند.
4. ترمیم خود به خودی در پارگی های کوچک: در بسیاری از موارد که پارگی سطحی است (مثلاً ناشی از ضربه یا فشار)، پرده گوش طی ۳ تا ۶ هفته به طور طبیعی ترمیم می شود.
5. استفاده از چسب ترمیمی (پچ پرده گوش): پزشک ممکن است از یک چسب مخصوص برای کمک به بسته شدن سوراخ پرده استفاده کند. این روش در کلینیک و بدون جراحی انجام می شود.
6. عمل جراحی (میرنگوپلاستی یا تمپانوپلاستی): در مواردی که پارگی بزرگ، قدیمی یا همراه با عفونت مزمن باشد، ممکن است نیاز به جراحی ترمیمی باشد.
7. مراجعه سریع به متخصص گوش و حلق و بینی (ENT): تشخیص به موقع، انتخاب درمان مناسب و جلوگیری از عوارض جدی تنها از طریق بررسی تخصصی پزشک امکان پذیر است.
8. پرهیز از درمان های خودسرانه: استفاده خودسرانه از قطره، گوش پاک کن یا داروهای خانگی ممکن است آسیب را تشدید کند.

 درمان پچینگ یا وصله کردن

اصطلاح پچینگ به معنای قرار دادن یک لایه نازک مثل وصله روی پرده گوش می باشد. اگر پرده گوش خود به خود ترمیم نشود می توان از این روش برای ترمیم پرده استفاده کرد و این وصله باعث تحریک پرده و پیوند مجدد آن می شود. این روش بایستی توسط متخصص گوش انجام شود.

استفاده از آنتی بیوتیک ها

در برخی از عفونت های گوش میانی که باعث سوراخ پرده می شود استفاده از آنتی بیوتیک از بروز عفونت های جدید پیشگیری می کند. این آنتی بیوتیک ها معمولاً به صورت خوراکی یا قطره توسط پزشک تجویز می شود.

روش جراحی

در بعضی پارگی های پرده گوش که همراه با ترشح یا عفونت شدید در گوش میانی باشد و از گوش بیمار ترشح خارج شود نیاز به اقدام جراحی وجود دارد. در این حالت که به اوتیت میانی مزمن معروف می باشد بیمار دچار ترشح از گوش، کاهش شنوایی، وزوز گوش و درد گوش می باشد. هرچه میزان پارگی و عفونت گوش بیشتر باشد این علائم شدیدتر خواهد بود. معمولاً اعمال جراحی عفونت گوش میانی در دو مرحله انجام میشود.

عمل اول ماستوئیدکتومی نام دارد که در این عمل بدون در نظر گرفتن بهبود شنوایی قسمت های عفونی در گوش برداشته می شود. این عمل تحت بیهوشی عمومی انجام می شود و در آن قسمت های استخوانی گوش میانی که دچار عفونت شده باشد نیز تراشیده می شود.

عمل دوم تیمپانو پلاستی نام دارد که هدف از این عمل بهبود شنوایی بیمار می باشد. در این عمل ساختار پرده گوش بیمار ترمیم می شود و حتی اگر زنجیره استخوانچه نیز در اثر عفونت آسیب دیده باشد با قطعات غضروفی ترمیم می شود. فردی که تحت این عمل قرار می گیرد بایستی برای چند هفته تحت مراقبت های لازم قرار گیرد و از ورود آب به گوش موقع حمام رفتن جلوگیری نماید. اگر عمل خوب انجام شود و عوارض نداشته باشد بعد از گذشت سه یا چهار ماه بهبود شنوایی نیز ایجاد می شود.

عوارض تمپانوپلاستی

1. سوراخ شدن مجدد پرده گوش
2. بروز عفونت مجدد
3. آسیب های عصبی
4. از دست دادن کامل شنوایی
5. تنگ شدن یا گشاد شدن مجرای گوش و ایجاد بد شکلی در مجرا
6. ایجاد چسبندگی در گوش میانی
7. آسیب عصب صورتی

تجویز سمعک برای پارگی پرده گوش

بیمارانی که دچار پارگی پرده گوش همراه با عفونت گوش میانی هستند و امکان جراحی ندارند یا جراحی ناموفق داشته اند، می توانند برای جبران کاهش شنوایی از سمعک برای پرده گوش پاره استفاده کنند؛ البته تجویز سمعک در این افراد باید با ملاحظات ویژه پزشکی انجام شود.

در مواردی که پارگی پرده گوش بدون ترشح یا عفونت فعال باشد، بسته به میزان کم شنوایی می توان از سمعک های پشت گوشی یا داخل گوشی استفاده کرد. اما اگر گوش بیمار همچنان ترشح یا عفونت فعال دارد، نباید از سمعک های داخل گوشی یا نامرئی استفاده شود؛ زیرا ممکن است باعث خرابی سمعک یا تشدید عفونت گوش شود.

برای مشاهده قیمت سمعک در مدل ها و برندهای مختلف روی بنر زیر کلیک کنید.

درمان خانگی پارگی گوش

اگرچه بیشتر موارد پارگی پرده گوش نیازمند بررسی پزشک است، اما برخی مراقبت های ساده در خانه می تواند روند بهبود را سریع تر کند و از عفونت جلوگیری نماید. روش های درمان خانگی پارگی گوش تنها برای حمایت از درمان اصلی کاربرد دارند و جایگزین مراجعه به متخصص نیستند.

1. خشک نگه داشتن گوش: هنگام حمام از پنبه آغشته به وازلین یا محافظ گوش استفاده کنید تا آب وارد گوش نشود، چون ورود آب باعث عفونت می شود.
2. پرهیز از گوش پاک کن و اشیای خارجی: وارد کردن هر نوع وسیله ای به گوش می تواند پارگی را تشدید کند یا باعث عفونت شود.
3. استفاده از کمپرس گرم نه داغ: در صورت وجود درد، می توانید از حوله گرم (نه مرطوب) روی گوش استفاده کنید تا درد و التهاب کاهش یابد.
4. استراحت کافی: در روزهای اول، استراحت و خواب کافی باعث تقویت سیستم ایمنی و تسریع ترمیم طبیعی بدن می شود.
5. بالا نگه داشتن سر هنگام خواب: خوابیدن با سر بالاتر از سطح بدن مثلا با دو بالشت به کاهش فشار در گوش میانی کمک می کند.
6. پرهیز از فین کردن شدید یا عطسه با دهان بسته: این کارها باعث افزایش فشار در گوش میانی می شوند و ممکن است پارگی را بدتر کنند.
7. خودداری از پرواز یا غواصی: تغییرات فشار شدید در طول سفرهوایی یا فعالیت های زیرآبی می تواند باعث بد تر شدن وضعیت پرده گوش شود.
8. نوشیدن مایعات کافی و تغذیه سالم: آب، میوه، سبزیجات و منابع پروتئینی به ترمیم بافت ها و تقویت سیستم ایمنی کمک می کنند.

نکته قابل توجه این است که، درمان های خانگی به عنوان مکمل مراقبت های پزشکی استفاده می شوند. اگر علائمی مانند ترشحات چرکی، کاهش شنوایی یا سرگیجه داشتید، حتما به پزشک مراجعه کنید.

قطره دارو برای پارگی گوش

در برخی موارد پارگی پرده گوش با عفونت یا ترشح همراه است که نیاز به مصرف قطره های آنتی بیوتیک یا ضدالتهاب دارد. انتخاب مناسب قطره دارو برای پارگی گوش اهمیت زیادی دارد، زیرا برخی قطره ها برای گوش پاره شده خطرناک هستند. در جدول زیر مهم ترین نکات مربوط به قطره های مجاز و ممنوع را می بینید:

پارگی پرده گوش کودک

پارگی پرده گوش در کودکان نسبت به بزرگسالان شایع تر است؛ چرا که مجرای گوش آن ها باریک تر است و اغلب به خاطر عفونت های گوش میانی یا ورود اشیاء خارجی به گوش ایجاد می شود. این مسئله می تواند شنوایی را تحت تأثیر قرار دهد و والدین را نگران کند، اما در بسیاری از موارد با مراقبت صحیح و درمان به موقع قابل درمان است.

علت پارگی پرده گوش کودک

پارگی پرده گوش در کودکان می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. شایع ترین علت، عفونت های گوش میانی (اوتیت مدیا) است که بیشتر در کودکان زیر ۳ سال به دلیل ساختار ناپخته لوله استاش رخ می دهد. از دیگر عوامل می توان به وارد کردن اجسام خارجی مثل مداد، گوش پاک کن یا اسباب بازی در گوش اشاره کرد که باعث خراش یا پارگی پرده می شوند.

همچنین ضربه یا آسیب مستقیم ناشی از افتادن، برخورد یا صدای بلند و حتی استفاده طولانی از هدفون با صدای زیاد، یکی دیگر از عوامل مهم است. تغییرات فشار هوا (باروتروما) در پرواز یا غواصی نیز ممکن است به پرده گوش کودک آسیب بزند. در برخی کودکان هم به دلیل اختلال عملکرد لوله استاش، فشار داخل گوش به خوبی تنظیم نمی شود و این موضوع زمینه ساز پارگی می شود.

نکته مهم این است که پارگی پرده گوش در کودکان با مشکلات مادرزادی متفاوت است. برای مثال، برخی والدین پارگی گوش را با علت لال بودن مادرزادی اشتباه می گیرند، در حالی که این دو مسئله کاملاً متفاوت اند؛ پارگی پرده گوش معمولاً اکتسابی است و با مراقبت و درمان مناسب بهبود می یابد.

علائم پارگی پرده گوش کودک

نشانه های پارگی پرده گوش در کودکان متنوع است. اولین علامت معمولاً درد شدید و ناگهانی است که گاهی بعد از پاره شدن پرده، درد کاهش می یابد. کودک ممکن است دچار ترشح از گوش شود که می تواند زرد، سفید یا حتی خون آلود باشد. از دیگر علائم، کاهش شنوایی موقت است به گونه ای که کودک صداها را ضعیف یا خفه می شنود. در موارد همراه با عفونت، تب خفیف تا متوسط نیز مشاهده می شود.

برخی کودکان وزوز یا زنگ در گوش را تجربه می کنند، مخصوصاً در محیط های ساکت. به دلیل ارتباط گوش میانی با تعادل، ممکن است کودک دچار اختلال تعادل یا گیجی شود. همچنین حس سنگینی یا پرشدگی در گوش شایع است. در نوزادان و خردسالان، نشانه هایی مثل بی قراری، گریه های مداوم یا کشیدن گوش توسط کودک می تواند نشانه آسیب یا عفونت باشد.

درمان پارگی پرده گوش کودک

بیشتر موارد پارگی پرده گوش کودکان خفیف است و نیاز به درمان پیچیده ندارد. اولین اقدام، استراحت و خشک نگه داشتن گوش است تا از ورود آب و تشدید عفونت جلوگیری شود. در بسیاری موارد، پزشک تنها نظارت و پیگیری را توصیه می کند زیرا پارگی های خفیف معمولاً ظرف ۱ تا ۲ ماه خودبه خود ترمیم می شوند.

اگر عفونت وجود داشته باشد، ممکن است آنتی بیوتیک خوراکی یا قطره (مثل افلوکساسین یا سیپروفلوکساسین) طبق نسخه تجویز شود. برای کنترل درد و تب نیز مسکن های مخصوص کودکان مانند استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده می شود.

در صورت عدم ترمیم طبیعی، پزشک می تواند از چسب مخصوص ترمیم پرده (Patch) در مطب استفاده کند. اگر بعد از ۶ تا ۸ هفته ترمیم انجام نشود یا پارگی وسیع باشد، ممکن است نیاز به جراحی سرپایی (میرنگوپلاستی) باشد. والدین باید از استفاده از گوش پاک کن یا اجسام خارجی پرهیز کنند و حتماً برای پیگیری روند بهبود، کودک را به متخصص گوش و حلق و بینی نشان دهند تا از بروز عوارض جدی جلوگیری شود.

ایا پارگی گوش ترمیم میشود

بله، پرده گوش یک بافت نازک و نیمه شفاف است که اغلب توانایی ترمیم خودبه خودی دارد. پارگی های کوچک معمولاً طی چند هفته تا دو ماه و بدون جراحی بهبود می یابند، به شرطی که عفونت فعال وجود نداشته باشد.اما در مواردی مانند پارگی های بزرگ، ضربه شدید یا عفونت های مکرر، ممکن است ترمیم طبیعی انجام نشود و نیاز به درمان هایی مانند چسب گوش یا جراحی (میرنگوپلاستی یا تیمپانوپلاستی) باشد.

مراقبت مناسب، خشک نگه داشتن گوش و مراجعه به پزشک نقش کلیدی در ترمیم موفق دارند.

سوالات متداول

1- پارگی پرده گوش چه عوارضی دارد؟

احتمال کاهش شنوایی، عفونت مزمن گوش میانی و در موارد شدید آسیب به ساختارهای داخلی گوش وجود دارد.

2- پارگی پرده گوش چه علائمی دارد؟

کاهش شنوایی، درد ناگهانی، ترشح از گوش، احساس وزوز یا زنگ گوش و گاهی سرگیجه.

3- پارگی پرده گوش درمان دارد؟

بله، بسیاری از موارد خود به خود بهبود می یابند؛ در موارد شدید تر، درمان دارویی یا جراحی لازم است.

4- پارگی پرده گوش درد دارد؟

بله، معمولاً با درد ناگهانی و گاهی شدید همراه است، اما درد ممکن است پس از پارگی کاهش یابد.

5- آیا می توان با پرده گوش پاره سفر هوایی یا شنا کرد؟

خیر، به دلیل تغییر فشار و احتمال ورود آب به گوش میانی، توصیه می شود تا زمان بهبودی کامل از این فعالیت ها پرهیز شود.