کاشت حلزون

پروتز کاشت حلزون (cochlear implant) چیست؟

پروتز کاشت حلزون ابزاری الکترونیکی است که از ۳ بخش تشکیل شده است که دو بخش از آن از طریق جراحی در گوش داخلی و زیر پوست سر گذاشته می‌شود. هنگام شنوایی سنجی کودکان به شما در مورد انواع سمعک و نحوه کاشت حلزون توضیح داده خواهد شد و شما می توانید بهترین را انتخاب کنید. در کاشت حلزون از طریق تحریکات الکتریکی عصب شنوایی از طریق الکترودهایی که در حلزون گوش داخلی گذاشته می‌شود می‌توان به بیمار شنوایی داد .در گذشته کاشت حلزون به صورت تک الکترودی انجام می‌شد ولی امروزه از طریق کاشت چند الکترودی پیشرفته می‌توان امکان انجام مکالمات تلفنی را نیز برای بیمار فراهم آورد. الکترودهای به کار رفته در پروتز کاشت حلزون از جنس پلاتین ساخته می‌شود که می‌توانند در اشکال حلقه ایی یا توپی باشد. یکی از کلینیک های معتبر در زمینه کاشت حلزون سمعک پیروزی می باشد که می توانید برای دریافت مشاوره به این کلینیک مراجعه نماید.

کمپانی Medel امروزه یکی از بهترین تولید کنندگان این پروتز می باشد که در آن الکترودها به صورت دمبلی طراحی شده است. الکترودها در قسمت اسکالا تیمپانی حلزون چرخیده و در آن قرار می گیرند. بسته به نوع پروتز کاشت حلزون الکترودها دراشکال مختلف تک قطبی، دو قطبی یا سه قطبی قرار میگیرند. در حالت واقعی ممکن است الکترودها با عمق زیاد در حلزون قرار نگیرند و حتی انتهای غشای پایه را در اسکالا وستیبولی سوراخ کنند.

نحوه کاشت حلزون گوش

تاریخچه کاشت حلزون مربوط به ۲۰۰ سال پیش می باشد که دانشمندی به نام آلساندرو توسط یک باتری و تحریک الکتریکی توانست حواس بینایی و شنوایی را در انسان ایجاد کند. در حال حاضر بیش از ۶۰ هزار نفر در سراسر دنیا از کاشت حلزون استفاده می‌کنند که باعث افزایش چشمگیر در مهارت های گفتاری و شنیداری کودکان و بزرگسالان کم شنوا شده است . هزینه‌های عمل کاشت در آمریکا حدود ۳۰ هزار تا ۵۰ هزار دلار می باشد ولی خوشبختانه در ایران این عمل با یارانه دولتی با زیر ۱۰ میلیون تومان انجام می‌شود.
کاشت حلزون یک پروتز می باشد که از طریق جراحی در گوش داخلی گذاشته می‌شود که اصوات را به عصب شنوایی منتقل می کند و اعصاب شنوایی نیز آنها را به مغز مخابره می نماید و در مغز مورد تجزیه و تحلیل و ادراک قرار می‌گیرد. در واقع کاشت حلزون جایگزین عملکرد سلول‌های موی آسیب دیده در گوش داخلی می باشد که بر خلاف سمعک که اصوات محیطی را بلند تر می کند کاشت حلزون در واقع باعث بهبود وضوح اصوات و افزایش توانایی فهم مکالمات می شود.

سیستم کاشت حلزون سه بخش دارد:
۱- پردازشگر خارجی صدا
۲- بخشی که از طریق جراحی زیر پوست گذاشته می‌شود و به الکترودهایی که داخل حلزون گذاشته میشود متصل میشود.
۳- الکترودهایی که در داخل حلزون گذاشته می شود.

مکانیسم عملکرد کاشت حلزون

در کاشت حلزون تحریکات الکتریکی موجب ارتعاش سلول های مویی داخلی حلزون می شود و در نتیجه باعث احساس شنیدن و زیر و بمی صدا می گردد. عملکرد دیگری نیز وجود دارد که در ارتباط با فعالسازی مستقیم عصب شنوایی می باشد که در بیمارانی که گوش میانی و داخلی آنها آسیب دیده است حس شنوایی ایجاد می کند.

طراحی سیستم و اجزای کاشت حلزون

در شنوای نرمال صدا از طریق گوش خارجی دریافت شده و از گوش میانی به حلزون گوش داخلی انتقال داده می‌شود و با تبدیل به سیگنال های الکتریکی در مغز شنیده می‌شود. در بیمارانی که دچار کم‌شنوایی شدید تا عمیق باشند این عملکرد مختل می‌شود و کاشت حلزون از طریق تحریک مستقیم عصب شنوایی باعث بهبود این فرایند می‌شود و به نوعی جایگزین عملکرد گوش خارجی تا گوش داخلی می باشد. برای مشاهده فیلم مربوطه اجزای کاشت حلزون با انتهای صفحه مراجعه نمایید.
اگر نیاز به شماوره در مورد اینکه سمعک بهتر است یا کاشت حلزون می توانید از سمعک پیروزی مشاوره بگیرید.

اجزای اصلی کاشت حلزون

۱- میکروفون
میکروفون صدا را از طریق سیم به پردازشگر گفتار خارجی منتقل می‌کند و در آنجا تبدیل به سیگنال دیجیتالی می شود سپس صدا به یک قطعه خارجی که از طریق یک آهنربا به بخش کاشته شده زیر پوست متصل می‌باشد ، منتقل می‌شود. سیگنال‌های کدبندی شده تبدیل به جریان الکتریکی شده و از طریق یک سیم به حلزون انتقال می یابد سپس الکترود های قرار گرفته در حلزون عصب شنوایی را تحریک کرده و سیگنال های الکتریکی به مغز ارسال شده و در آنجا درک شنوایی صورت می‌گیرد.

۲- پردازشگر گفتار
این قسمت در واقع مغز پروتز کاشت حلزون می باشد و پارامترهای الکتریکی را از طریق فرکانس رادیویی کد بندی می کند و برای این کار از ویژگی سازماندهی فرکانسی حلزون استفاده می‌کند. بدین صورت که کدبندی فرکانسهای پایین در راس حلزون و اطلاعات فرکانس های بالا در بخش پایه حلزون کد بندی می شوند و سیگنال گفتاری به باندهای فرکانسی مختلف تقسیم بندی می شود.

۳-الکترودها
الکترودها معمولاً از جنس پلاتین میباشند و در حلزون گوش داخلی گذاشته می شود که در قسمت قبل در مورد آن توضیح داده شده است.

تنظیم دستگاه کاشت حلزون

بعد از انجام کاشت حلزون برای بیماران لازم است که مانند سمعک پروتز تنظیم و برنامه‌ریزی شود تا از صحت عملکرد آن اطمینان حاصل کنیم .برای این کار می توان تنظیمات مختلف بسته به محیطی که بیمار در آن قرار می گیرد مثل محیط ساکت و شلوغ را انجام داد. تنظیمات دستگاه کاشت حلزون معمولاً توسط ادیولوژیست انجام می‌شود و بایستی جریان الکتریکی تک تک الکترودها اندازه گیری شده تا به سطح آستانه یا راحت ترین سطح شنیداری برسد .معمولاً این تنظیمات در ماههای اول کاشت انجام می شود.

پارامترهای قابل تنظیم عبارتند از: محدوده ورودی آکوستیکی، نوع و میزان تراکم دامنه سیگنال های آکوستیکی و الکتریکی، محدوده پویایی ورودی و عملکرد تراکمی دستگاه کاشت آیا قبل از انجام عمل کاشت حلزون می توان عملکرد آن را پیش بینی نمود؟

متاسفانه هنوز ابزار کاملی در دسترس نیست که بتوان قبل از جراحی عملکرد کاشت را پیش بینی کرد. عواملی همچون علت کم شنوایی، مدت کم شنوایی و عملکرد شنوایی و گفتار قبل از عمل در این مورد تاثیر گذار است .تکنیکهایی مثل تصویربرداری مغزی در آینده می‌تواند در نتایج کاشت موثر باشد .البته روش‌های جراحی و کسب تجربه در این مورد می تواند خطرات احتمالی این عمل را کاهش دهد.
احتمال ابتلا به بیماری مننژیت یکی از عوارض این عمل می‌تواند باشد که برای کاهش ریسک این مورد امروزه از واکسیناسیون پیش از عمل استفاده می‌شود. 

بیشتر بخوانید: معرفی سمعک های استخوانی

اقدامات لازم بعد از عمل کاشت حلزون

بعد از دریافت پروتز به ویژه در کودکان بایستی برنامه‌های فشرده تربیت شنوایی برای بیمار انجام شود. امروزه روش های متعددی جهت این مورد از قبیل درمان شنوایی -کلامی وجود دارد که باعث افزایش مهارت‌های زبانی و گفتاری از طریق گوش دادن می شود .فرایند های یادگیری و تربیت شنوایی بعد از کاشت حلزون از چند ماه تا چند سال طول می‌کشد تا عملکرد گفتاری به رشد لازم برسد. تفاوتهای فردی و سرعت تطبیق بیماران می‌توانند این مدت زمان را تغییر دهد.
ادیولوژیست و گفتار درمان و مربیان آموزشی کودکان کم شنوا بایستی بصورت گروهی دوره های لازم جهت توانبخشی کودکان کاشت شده را بگذارند و مهارت های لازم در این زمینه را کسب کنند. هنگام کاشت حلزون در کلینیک سمعک پیروزی اقدامات لازم توسط متخصصان در این کلینیک انجام می شود. 

کاشت حلزون در بزرگسالان

افراد بزرگسال با کم‌شنوایی شدید تا عمیق که از سمعک استفاده می‌کنند و سمعک بازده مناسبی برای آنها ندارد نیز می توانند عمل کاشت انجام دهد. برای این عمل محدودیت سنی وجود ندارد و تا هر سنی می توان این عمل را انجام داد. بازدهی کاشت حلزون برای بزرگسالان که به صورت اکتسابی بعد از زبان آموزی دچار کم‌شنوایی شده‌اند بسیار بیشتر خواهد بود تا بیمارانی که هیچ تجربه ای از شنیدن اصوات ندارند. وجود باقیمانده شنوایی باعث می‌شود فرد بتواند عملکرد بهتری برای گوش دادن و یادگیری داشته باشد و مغز قدرت درک بیشتری از اصوات خواهد داشت. بزرگسالانی که قبل از عمل کاشت از سمعک استفاده کرده‌اند از عمل کاشت بهره بیشتری خواهند برد به دلیل آن که قسمتهایی از مغز که مربوط به حس شنوایی می باشد تحریک شده است.

سوالات رایج در مورد کاشت حلزون

- کدام بیماران جهت انجام کاشت حلزون مناسب می باشند؟

پاسخ1: کاشت حلزون در کودکان و بزرگسالان با کاهش شنوایی یا ناشنوایی بالای ۱۱۰ دسی بل در هر دو گوش که سمعک دیگر عملکرد مناسبی نداشته باشد و یا در بیمارانی که با استفاده از سمعک امتیاز بازشناسی جملات در آنها کمتر از ۵۰ درصد باشد مناسب می باشد.
پاسخ2: بیمارانی که مبتلا به نوروپاتی یا نقص همزمانی عصب شنوایی باشد.
پاسخ3: کودکان نا شنوا با سن کمتر از یک سال.
پاسخ4: سلامت کامل پزشکی از لحاظ شرایط جراحی در گوش داخلی.
پاسخ5: بیمارانی که دارای باقیمانده شنوایی در فرکانس های پایین باشند.

- چقدر احتمال نقص عملکرد کاشت حلزون وجود دارد؟

پاسخ: طبق آمار سازمان FDA آمریکا تقریبا ۵ تا ۷ درصد از کودکان و یک تا سه درصد از بزرگسالان با نقص عملکرد این پروتز مواجه می‌شوند که در دو گروه نقصهای سخت و راحت طبقه بندی می شوند.

- آیا عمل کاشت حلزون دردناک است؟

پاسخ: بعد از عمل کاشت حلزون ممکن است درد خفیف تا متوسط اطراف گوش و برای چند روز سردرد وجود داشته باشد. ممکن است مقداری صدای پرش یا تق تق در گوش خود احساس کنید که تقریبا یک هفته طول می‌کشد. ممکن است تورمی در ناحیه پشت گوش سه تا پنج هفته داشته باشید.

- کاشت حلزون چقدر موثر است؟

پاسخ: سمعک های معمول باعث بهبود شنوایی از طریق تقویت اصوات می شوند اما اغلب در بیمارانی که کاهش شنوایی حسی عصبی در حد شدید تا عمیق داشته باشند موثر نمی باشند و برای این بیماران کاشت حلزون موثر تر می باشد. ولی کاشت حلزون در بیماران با مشکلات شنوایی از نوع انتقالی یا کری های مرکزی روش مناسبی نمی باشد.

- آیا با کاشت حلزون می توان پرواز کرد؟

پاسخ: معمولاً هیچ محدودیتی برای استفاده از سمعک و کاشت حلزون در پرواز وجود ندارد حتی اگر تکنولوژی بی سیم استفاده شود ولی اگر در پرواز از یک فرستنده fm استفاده نمایید می توانید در طول پرواز پروتز خود را خاموش نمایید.

- آیا میتوان کاشت حلزون را خارج کرد یا برداشت؟

پاسخ: خوشبختانه نقص در سیستم کاشت حلزون به ندرت اتفاق می افتد اما به دلایل مختلف بسته به اوضاع بیمار و احتیاج به سیستم های جدید ممکن است نیاز باشد که این پروژه از طریق جراحی خارج شود.

-آیا میتوان بعد از کاشت حلزون سر را شستشو داد؟

پاسخ: شما می توانید یک هفته بعد از عمل کاشت حلزون سر خود را شستشو نمایید مگر به دلایل پزشکی مانع از ورود آب به داخل گوش شوید.

- آیا پروتز کاشت حلزون باتری دارد؟

پاسخ: در کاشت حلزون از باتری های فوق قوی استفاده می شود چون این باتری ها باعث عملکرد بهتر سیستم در طول زمان می شوند بنابراین استفاده از باطری های سمعک برای کاشت حلزون اصلا توصیه نمی شود.

- عمل کاشت حلزون چقدر طول میکشد؟

پاسخ: این عمل معمولا در بیمارستان تخصصی انجام می‌شود و بین ۲ تا ۴ ساعت طول می‌کشد و این عمل تحت شرایط بیهوشی انجام شده و شما در طول این عمل در خواب کامل هستید به علت اینکه جراح بایستی در این عمل برش جراحی در پشت گوش بزند و استخوان ماستوئید را باز کند.

- پروتز کاشت حلزون چطور کار میکند؟

پاسخ: پروتز صدا را دریافت می‌کند و آن را پردازش کرده و به سیگنال الکتریکی تبدیل می نماید و به عصب شنوایی منتقل می کند و در مغز پردازش می شود.

- معایب یا ریسک کاشت حلزون چیست؟

پاسخ:
- آسیب عصب شنوایی
- مشکلات تعادلی یا سرگیجه
- آسیب عصب صورتی یا فلج صورت
- از دست دادن باقی مانده شنوایی
- صدای زنگ در گوش یا وزوز گوش
- نشت مایع اطراف مغز

- بهترین پروتز کاشت حلزون کدام است؟

پاسخ: کاشت حلزون sonnet از کمپانی Medel که مقاوم در برابر آب می باشد برای کودکان بهترین انتخاب می باشد.

- آیا کاشت حلزون باعث برگرداندن شنوایی کامل میشود؟

پاسخ: کاشت حلزون باعث علاج و درمان کامل کاهش شنوایی و بازگشت شنوایی نمی‌شود اما برای بیمارانی با کاهش شنوایی شدید و کسانی که آسیب شدیددر گوش داخلی دارند باعث احساس و درک اصوات از طریق عبور و دریافت اصوات می شود.

- بهترین سن کاشت حلزون چه سنی است؟

پاسخ: بهترین سن برای دریافت کاشت حلزون در کودکان زیر یک سال می باشد و تحقیقات نشان داده است که اگر کاشت در این دوره انجام شود مهارت های زبانی گفتاری بهتر شکل می‌گیرد . در بزرگسالان محدودیت سنی برای کاشت حلزون وجود ندارد.

- آیا با کاشت حلزون می توان خوابید؟

پاسخ: خوابیدن با پروتز کاشت می تواند باعث آسیب به آن شود بنابراین بهتر است موقع خوابیدن آن را درآورد.

- آیا با کاشت حلزون میتوان از هدفون استفاده کرد؟

پاسخ: اگر کاشت یکطرفه انجام شده باشد می توان از هدفون استفاده کرد ولی شما فقط صدا را با گوشی که کاشت برای آن انجام شده خواهید شنید.

- آیا میتوان با کاشت حلزون ام‌آر‌آی انجام داد؟

پاسخ: انجام ام آر آی با پروتز کاشت حلزون بسته به نوع پروتز دارد و با بعضی مدلها بدون نیاز به خارج کردن آن می توان انجام داد ولی بهتر آن است که در اینگونه موارد پروتز را خارج کرد.

- کاشت حلزون بهتر است یا سمعک؟

پاسخ: این دو از نظر کاربردی با یکدیگر قابل مقایسه نیستند. در کودکان بلافاصله بعد از تشخیص کم شنوایی و حداکثر تا یک ماهگی بایستی سمعک تجویز شود و در صورتی که سمعک برای کودک کافی نباشد عمل کاشت انجام می شود. در بزرگسالان نیز چنانچه کم شنوایی فرد در حدی باشد که با سمعک مشکل او حل شود نیاز به انجام کاشت نمی باشد ولی اگر کم شنوایی فرد به حدی عمیق باشد که سمعک کمک کننده نباشد فرد کاندید عمل کاشت می باشد.