کم شنوایی پیشرونده

کم شنوایی پیشرونده به نوعی از کم شنوایی گفته می شود که به صورت تدریجی و در طول زمان زیاد می شود و برخلاف کم شنوایی های ناگهانی دارای روند افزایشی در شدت و فرکانس می باشد.

این کم شنوایی می تواند به صورت کم شنوایی یک طرفه یا دو طرفه باشد و یا از نوع انتقالی یا حسی عصبی آمیخته باشد ولی شایع ترین نوع آن از نوع کم شنوایی حسی عصبی می باشد. کم شنوایی پیشرونده می تواند در هر سنی شروع شود از دوران کودکی یا سالمندی و عوامل ژنتیکی و مادرزادی نیز می تواند در آن موثر باشد، این نوع کم شنوایی اغلب با کاهش تدریجی درک گفتار به ویژه در محیط شلوغ همراه می باشد.

شیوع کم شنوایی پیشرونده

در میان کودکان حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد از کم شنوایی های دائمی دوران کودکی از نوع پیشرونده می باشد به ویژه در کم شنوایی های با منشا ژنتیکی و یا سندرومی اهمیت زیادی دارد. در بزرگسالان کم شنوایی پیشرونده بخش عمده ای از کم شنوایی های وابسته به سن یا پیرگوشی و کم شنوایی ناشی از نویز را شامل می شود و شیوع آن در افراد بالای ۶۰ سال بیش از ۳۰ درصد می باشد.

علل کم شنوایی پیشرونده

تفاوت کم شنوایی پیشرونده با دیگر انواع کم شنوایی

کم شنوایی پیشرونده با دیگر انواع کم شنواییها دارای تفاوت می باشد که در ادامه به توضیح مجزای انها خواهیم پرداخت:

۱ـ تفاوت از نظر سیر زمانی

مهم ترین وجه تمایز کم شنوایی پیشرونده بدتر شدن تدریجی و مداوم آستانه های شنوایی در طول زمان می باشد در صورتی که در دیگر انواع کم شنوایی مثل ثابت یا ناگهانی تغییر قابل توجهی در میزان کم شنوایی اتفاق نمی افتد.

۲ـ تفاوت از نظر سن شروع و زمان تشخیص

کم شنوایی پیشرونده می تواند در بدو تولد وجود داشته باشد ولی با بروز تاخیری تشخیص داده شود و یا در سنین بعدی زندگی به تدریج ظاهر شود. در حالی که در دیگر انواع کم شنوایی در غربالگری اولیه تشخیص داده می شود ولی کم شنوایی پیشرونده در مراحل اولیه قابل تشخیص نمی باشد.

۳ـ تفاوت از نظر محل ضایعه و مکانیسم پاتوفیزیولوژیک

از نظر علت شناسی کم شنوایی پیشرونده اغلب ناشی از آسیب تدریجی سلول های مویی حلزون یا نورون های عصب شنوایی می باشد ولی در کم شنوایی انتقالی ناشی از اختلال گوش میانی است و یا درکم شنوایی ناگهانی بیشتر با علل عروقی یا ویروسی و خود ایمنی مرتبط می باشد.

۴ـ تفاوت از نظر الگوی کم شنوایی

در ارزیابی های شنوایی کم شنوایی پیشرونده معمولاً با بدتر شدن آستانه های شنوایی در آزمون های متوالی مشخص می شود و گسترش کاهش شنوایی از فرکانس های بالا به پایین و کاهش درک گفتار دیده می شود در صورتی که در انواع دیگر اغلب الگوی ثابت وجود دارد.

۵ـ تفاوت از نظر درمانی

در کم شنوایی پیشرونده درمان و توانبخشی نیازمند پایش طولانی مدت شنوایی و تنظیم مکرر سمعک و بررسی به موقع برای کاشت حلزون می باشد در حالی که در کم شنوایی ثابت معمولاً یک روش ثابت و بلند مدت کافی می باشد.

اهمیت تشخیص زود هنگام کم شنوایی پیشرونده

تشخیص زود هنگام کم شنوایی پیشرونده یک اصل مهم در مدیریت بالینی این اختلال می باشد زیرا ماهیت این کم شنوایی باعث می شود که در مراحل اولیه علائم بالینی خفیف بوده و اغلب از دید بیمار و خانواده پنهان باشد ،تاخیر در تشخیص به موقع آن می تواند منجر به پیامدهای غیر قابل جبران شنوایی، ارتباطی و شناختی شود.

پیامدهای تشخیص دیر هنگام کم شنوایی پیشرونده

کم شنوایی پیشرونده اگر به موقع تشخیص داده و مداخله نشود، می تواند عواقب جبران ناپذیری به همراه داشته باشد. یکی از جدی ترین مشکلات، پیشرفت غیرقابل کنترل آسیب شنوایی است که منجر به تخریب تدریجی سلول های مویی حلزون گوش و عصب شنوایی می شود.

همچنین، کاهش شدید درک گفتار به ویژه در محیط های شلوغ رخ می دهد، زیرا فرد توانایی تفکیک صداها را از دست می دهد. بروز پدیده محرومیت شنوایی (auditory deprivation) نیز شایع است که در آن مغز به دلیل عدم دریافت شنوایی کافی، توانایی پردازش صداها را از دست می دهد. علاوه بر این، کاهش اثربخشی مداخلات توانبخشی مانند سمعک یا کاشت حلزون مشاهده می شود، زیرا مغز فرصت یادگیری و سازگاری با ابزارهای کمکی را از دست می دهد.

در کودکان، تأخیر در تشخیص کم شنوایی پیشرونده می تواند منجر به تاخیر یا اختلال شدید در رشد گفتار و زبان شود، که تأثیرات طولانی مدت بر یادگیری و عملکرد تحصیلی دارد. از سوی دیگر، افزایش بار روانی و اجتماعی مانند انزوا، افسردگی و کاهش کیفیت زندگی در بزرگسالان شایع است.

یکی دیگر از عواقب مهم، تاخیر در تصمیم گیری برای درمان های پیشرفته مانند کاشت حلزون گوش است که پنجره فرصت طلایی را از بین می برد. بنابراین، غربالگری زودهنگام و مداخله به موقع کم شنوایی پیشرونده نه تنها از پیشرفت بیماری جلوگیری می کند، بلکه کیفیت زندگی فرد را به طور قابل توجهی بهبود می بخشد و از مشکلات ثانویه روانی و اجتماعی پیشگیری می نماید.

کم شنوایی پیشرونده در کودکان

این نوع کم شنوایی ممکن است در بدو تولد خفیف یا نامحسوس باشد و در غربالگری نوزادان شناسایی نشود اما در طول زمان و به تدریج بدتر شود. تاخیر در تشخیص می تواند پیامدهای قابل توجهی بر رشد گفتار زبان و عملکرد شناختی کودک داشته باشد.

ویژگی های بالینی کم شنوایی پیشرونده در کودکان

کم شنوایی پیشرونده معمولاً با ویژگی های زیر خود را نشان می دهد که تشخیص زودهنگام را چالش برانگیز می کند:

1. شروع تدریجی و اغلب بدون علایم واضح اولیه
2. تشدید آستانه های شنوایی در پیگیری های دوره ای
3. درگیری تدریجی فرکانس های گفتاری
4. کاهش پاسخ کودک به محرکات صوتی یا گفتاری آشنا
5. افت تدریجی مهارت های زبانی اکتسابی در موارد پیشرفته

علل کم شنوایی پیشرونده در کودکان

علل ژنتیکی و سندرمی یکی از مهم ترین عوامل ایجاد کم شنوایی پیشرونده به شمار می روند و اغلب از بدو تولد یا با تأخیر ظاهر می شوند. در بسیاری از موارد، جهش های ژنی خاص منجر به تخریب تدریجی سلول مویی حلزون گوش یا اختلال در عملکرد عصب شنوایی می گردند. سندروم های شناخته شده ای مانند سندروم آشر (که با کم شنوایی و مشکلات بینایی همراه است)، سندروم پندرد (کم شنوایی همراه با مشکلات تیروئید) و سندروم آلپورت (درگیری کلیه و گوش) نمونه های شایعی هستند که کم شنوایی پیشرونده را به همراه دارند. این علل معمولاً ارثی بوده و با پیگیری ژنتیکی و مشاوره ژنتیک قابل شناسایی هستند، که اهمیت غربالگری نوزادان و کودکان را برجسته می کند.

کم شنوایی پیشرونده در بزرگسالان

یکی از شایع ترین انواع کم شنوایی در بزرگسالان کم شنوایی پیشرونده می باشد که معمولاً به صورت تدریجی و خزنده بروز می کند و در مراحل اولیه ممکن است توسط بیمار نادیده گرفته شود، این نوع کم شنوایی اغلب با کاهش تدریجی درک گفتار به ویژه در محیط های شلوغ همراه بوده و در صورت عدم تشخیص به موقع می تواند پیامد قابل توجه فردی و اجتماعی برای بیمار داشته باشد.

ویژگی بالینی کم شنوایی پیشرونده در بزرگسالان

کم شنوایی پیشرونده در بزرگسالان معمولاً با شروع آهسته و تدریجی بدون افت ناگهانی شنوایی خود را نشان می دهد و اغلب افراد در مراحل اولیه متوجه مشکل نمی شوند. شکایت اولیه بیشتر به صورت مشکل در درک گفتار، به ویژه در محیط های شلوغ یا مکالمات گروهی است. با گذشت زمان، تشدید تدریجی آستانه های شنوایی در ارزیابی های دوره ای اودیومتری مشاهده می شود که اهمیت پیگیری منظم را برجسته می کند.

همچنین، درگیری اولیه در فرکانس های بالا (مانند صداهای س، ش و ف) رخ می دهد و به تدریج به فرکانس های گفتاری گسترش می یابد، که منجر به کاهش کیفیت درک کلام می گردد. یکی دیگر از نشانه های شایع، افزایش خستگی شنیداری و نیاز به تمرکز بیشتر هنگام مکالمه است که فرد را زودتر خسته کرده و از شرکت در گفتگوها دلسرد می کند.

علایم شنوایی شناسی در کم شنوایی پیشرونده بزرگسالان

پیرگوشی یا کم شنوایی مرتبط با افزایش سن، شایع ترین علت کم شنوایی پیشرونده در بزرگسالان است که به صورت دوطرفه و قرینه ظاهر می شود و با تخریب طبیعی سلول های شنوایی همراه است. مواجهه طولانی مدت با سر و صدا، به ویژه در محیط های شغلی، منجر به کم شنوایی ناشی از نویز می شود که یکی از قابل پیشگیری ترین علل محسوب می گردد.

بیماری های سیستمیک و متابولیک مانند دیابت، اختلالات قلبی-عروقی و بیماری های خودایمنی نیز با آسیب عروقی و التهابی به گوش داخلی، کم شنوایی پیشرونده ایجاد می کنند. در نهایت، مصرف داروهای اتوتوکسیک (مانند برخی آنتی بیوتیک ها و داروهای شیمی درمانی) که اثر سمی مستقیم روی گوش داخلی دارند، می تواند باعث پیشرفت تدریجی کم شنوایی شود. تشخیص زودهنگام این علل از طریق معاینات منظم و کنترل عوامل خطر، نقش کلیدی در پیشگیری از پیشرفت بیماری دارد.

مدیریت و درمان کم شنوایی پیشرونده

کم شنوایی پیشرونده نیازمند یک رویکرد چند بعدی می باشد که شامل:

1. پایش و تشخیص زود هنگام از طریق انجام آزمایشات غربالگری کودکان مثل Oae , abr
2. مداخلات دارویی و پزشکی مثل قطع مصرف داروهای اتوتوکسیک و درمان عفونت های گوش
3. وسایل کمک شنیداری و تجویز سمعک
4. مداخلات جراحی مثل کاشت حلزون در موارد شدید و پیشرفته
5. توانبخشی شنیداری و گفتاری
6. آموزش و مشارکت خانواده

جهت مشاهده قیمت انواع سمعک در مدل ها و برندهای مختلف، به صفحه قیمت سمعک مراجعه کنید.

سوالات متداول کم شنوایی پیشرونده

1. کم شنوایی پیشرونده چیست و با کم شنوایی ناگهانی چه تفاوتی دارد؟

کم شنوایی پیشرونده به تدریج و طی ماه ها یا سال ها بدتر می شود، در حالی که کم شنوایی ناگهانی معمولاً در چند ساعت یا روز اتفاق می افتد و نیاز به درمان فوری دارد.

2. چه عللی باعث کم شنوایی پیشرونده می شود؟

علل متنوعی مثل عوامل ژنتیکی و سندرمی (آشر، پندرد)، افزایش سن (پیرگوشی)، مواجهه طولانی با نویز، بیماری های متابولیک (دیابت)، داروهای اتوتوکسیک و عفونت ها یا ناهنجاری های مادرزادی دارد.

3. چطور می توان کم شنوایی پیشرونده را زود تشخیص داد؟

با انجام تست شنوایی (اودیومتری) منظم و دوره ای، به خصوص در کودکان و افراد در معرض خطر؛ علائم اولیه مثل مشکل در درک گفتار در محیط شلوغ یا کاهش پاسخ به صداهای آشنا نشانه های هشدار هستند.

4. آیا کم شنوایی پیشرونده قابل درمان یا متوقف شدن است؟

بستگی به علت دارد؛ برخی انواع (مثل ناشی از نویز یا دارو) با پیشگیری قابل کنترل هستند، اما بسیاری پیشرونده اند و با سمعک، کاشت حلزون یا توانبخشی مدیریت می شوند تا کیفیت زندگی حفظ شود.

5. تأخیر در درمان کم شنوایی پیشرونده چه عواقبی دارد؟

می تواند منجر به کاهش شدید درک گفتار، محرومیت شنوایی مغز، تاخیر زبانی در کودکان، انزوای اجتماعی، افسردگی و از دست دادن فرصت استفاده مؤثر از سمعک یا کاشت شود.