شنوایی سنجی کودکان

شنوایی سنجی کودکان و انجام تست های شنوایی سنجی مانند تست abr و  تست  oae از اهمیت بالایی برخوردار است که والدین باید توجه ویژه ای به آن داشته باشند که این بخش را بطور مفصل در شنوایی سنجی اطفال توضیح داده ایم. طبق پروتکل کمیته مشترک شنوایی سنجی نوزادان (jcIH) صد در صد نوزادان با کم شنوایی قابل توجه مادرزادی بایستی تا ۳ ماهگی شناسایی شوند و لازم است مداخلات زودهنگام برای آنها تا شش ماهگی شروع شود. عدم کشف به موقع کم شنوایی در نوزادان و اطفال باعث تاخیر افتادن در رشد گفتار و زبان کودکان خواهد شد.

تحقیقات نشان داده است که زمانی که کم شنوایی قبل از شش ماهگی تشخیص داده شود و به دنبال آن مداخلات درمانی و توان بخشی شروع شود فرایند هایی نظیر گفتار و زبان در مقایسه با کودکانی که دیرتر تشخیص و درمان داده شده‌اند رشد بیشتری دارد. علاوه بر این عملکرد کودکان نظیر خواندن، حساب کردن، تعداد واژگان، تولید گفتار و قابلیت فهم و رفتارهای اجتماعی ۲۰ تا ۴۰ درصد بالاتر است.
هدف از ارزیابی اولیه نوزادان تایید یا رد کم شنوایی، تعیین مقدار کم شنوایی و شکل آن و ارزیابی تمامیت سیستم شنوایی می باشد.
توصیه می شود حتی اگر فقط یک گوش در تست غربالگری شنوایی نوزادان مشکوک بوده است ارزیابی نهایی برای دو گوش انجام شود، همچنین ارزیابی های دوره ای برای اعتبار نتایج و پایش وضعیت شنوایی ضروری می باشد.

 شنوایی سنجی کودکان

روش انجام شنوایی سنجی نوزادان و کودکان

تکنیک های شنوایی سنجی کودکان و همینطور شنوایی سنجی نوزادان به روش های شرطی سازی و یا بازی با کودکان که همکاری لازم در نشستن روی صندلی و انجام آزمایش را با ما نداشته باشند جهت سنجش شنوایی کودکان کارساز نمی باشد و به عبارتی غیر ممکن می باشد از این رو جهت شنوایی سنجی کودکان از روش‌های آبجکتیو که نیاز به همکاری کودک نداشته باشد استفاده می‌شود و می‌ توان در این روش ها وقتی کودک در خواب کامل باشد و یا با استفاده از برخی داروها که باعث به خواب رفتن کودک می شود تست شنوایی را انجام داد.

اکثر کودکان تازه به دنیا آمده ممکن است شنوایی نرمال داشته باشند ولی طبق آمار از هر هزار کودک سه کودک مبتلا به مشکل شنوایی به دنیا می آید به ویژه نوزادانی که موقع تولد دارای فاکتورهای خطر به ویژه زردی بالا حین تولد باشند، بنابراین شنوایی سنجی کودکان یا غربالگری شنوایی نوزادان موقع تولد ضرورت ویژه‌ای را دارد چرا که اگر به موقع وجود مشکل شنوایی در نوزادان تشخیص داده نشود منجر به عوارض شدیدتری در آینده به ویژه در گفتار و زبان کودک خواهد شد.

اهداف شنوایی سنجی کودکان

بنابراین هدف از انجام شنوایی سنجی کودکان (شنوایی سنجی نوزادان) تشخیص کامل مشکل شنوایی تا ۳ ماهگی و در صورت لزوم تجویز سمعک و وسایل کمک شنوایی تا ۶ ماهگی که سن طلایی جهت زبان آموزی هست، می باشد. تمامی نوزادان و کودکان حین تولد بایستی شنوایی سنجی کودکان انجام دهند و در یک مرحله دیگر این تست تا ۳ ماهگی برای آنها تکرار شود. همانطور که گفته شد عوامل متعددی می توانند منجر به کم شنوایی در کودکان شوند بنابراین شناسایی دقیق ویژگی های آن ها و علائم آنها بسیار اهمیت دارد. در شنوایی سنجی اطفال حتی باید کم شنوایی خفیف هم مورد توجه قرار گیرد زیرا می‌ تواند باعث تاخیر در گفتار و زبان شوند.

در کودکانی که حین تولد دچار مشکلاتی هستند انجام غربالگری و شنوایی سنجی نوزادان در فواصل زمانی معین اهمیت ویژه‌ای دارد. از مهمترین مشکلات حین تولد که می تواند کم شنوایی در نوزادان ایجاد کند به موارد زیر می توان اشاره کرد:

۱- نوزادانی که دچار کمبود اکسیژن و یا خفگی می شوند که می‌ تواند به علت طولانی شدن زمان بارداری یا پیچیدن بند ناف دور گردن نوزاد باشد.

۲- نوزادانی که با ناهنجاری‌ هایی در سر و صورت به دنیا می‌آیند از قبیل شکاف کام یالب، نبودن لاله گوش یا کوچک بودن آن

۳- عفونت های رحمی که طیف وسیعی از ویروس ها و باکتری ها را شامل می شود و منجر به کم شنوایی می‌ گردند، مثل سفلیس، سرخجه، سرخک و اوریون، آبله مرغان

۴- وزن کم حین تولد که بیشتر در کودکان نارس دیده می شود.

۵- زردی بالا حین تولد که اثر سمی روی اعصاب شنوایی و مغز دارد.

۶- کودکانی که پدر و مادر آنها نسبت فامیلی داشته باشند و یا تاریخچه کم شنوایی ارثی و خانوادگی دارند.

۷- نوزادانی که به هر دلیل سابقه بستری در NICU داشته باشند.

کشف زودهنگام کم شنوایی و برنامه‌های مداخله‌ای

به علت اهمیت برنامه های مداخله ای عبارت غربالگری شنوایی نوزادان به عبارت برنامه‌های مداخله‌ای و شناسایی زودهنگام کم شنوایی تغییر پیدا کرده است. در واقع غربالگری شنوایی اولین گام در فرایند تشخیص می باشد.

تیم پزشکی مداخله

موثرترین روش برای تشخیص و مداخله زودهنگام کم شنوایی در کودکان همکاری های چند بعدی می باشد. تعداد زیادی از اعضای مراقبت سلامت مثل پزشکان گوش و حلق و بینی، شنوایی شناس، متخصص ژنتیک و گفتاردرمان بایستی در تشخیص کم شنوایی در نوزادان به صورت گروهی همکاری داشته باشند.

عوامل کم شنوایی در کودکان

کم شنوایی در کودکان می‌ تواند به صورت تنها یا همراه با ناهنجاری های متعدد باشد. اما با مراجعه به کلینیک شنوایی سنجی کودکان در کمترین زمان می توان کم شنوایی کودکان را تشخیص داد. می‌ توان گفت ۵۰ درصد کم شنوایی های مادرزادی به علت عوامل محیطی و ۵۰ درصد ارثی می باشد که در این نوع ۶۰۰ سندروم وجود دارد که همراه با نقص شنوایی می باشند.
در کم شنوایی های ژنتیکی یا ارثی ۷۰ درصد موارد غیر سندرومی و ۳۰ درصد موارد سندرومی می باشند.
کم شنوایی های محیطی می تواند در اثر عفونت های باکتریایی، ویروسی، مصرف داروهای اتوتوکسیک ،ضربات فیزیکی و صوتی ایجاد شود. همانطور که گفته شد ۳۰ درصد کم‌شنوایی های ارثی بیماری‌های سندرومیک هستند، از جمله این سندروم ها که همراه با نقص شنوایی هستند می توان به سندروم آلپورت، کروزون، آشر، پندردو واردنبرگ اشاره کرد.

روش های سنجش شنوایی اطفال

ارزیابی شنوایی کودکان شامل تاریخچه گیری دقیق ، معاینه اتوسکوپی گوش، تست های رفتاری و تست های فیزیولوژیک و الکتروفیزیولوژیک می باشد.

- تاریخچه گیری

اولین قدم در ارزیابی شنوایی اطفال گرفتن یک شرح حال دقیق از والدین می باشد تا ادیولوژیست را بر پایه عملکرد فیزیکی و رشدی و رفتاری کودک راهنمایی کند و نتایج این تاریخچه گیری روش های لازم در ارزیابی شنوایی نوزاد را برای ما فراهم می کند.

- اتوسکوپی یا معاینه گوش

اتوسکوپی گوش خارجی و پرده گوش برای مشاهده علایم بیماری، بدشکلی ها و وجود جسم خارجی در گوش یا حتی جرم گوش و یا انسداد مجرای گوش به صورت مادرزادی لازم می باشد و با یک معاینه دقیق گوش کودک می‌توان پی به سلامت پرده گوش و یا عدم وجود جرم در گوش برد.

غربالگری شنوایی در نوزادان (شنوایی سنجی نوزادان)

غربالگری اولیه شنوایی در نوزادان به روش های OAE ،AABR انجام می‌شود. مرحله اول بدو تولد نوزاد می باشد که معمولاً در بیمارستان انجام می‌شود که نوزاد تحت تست OAE قرار می‌گیرد.
اما گروهی از نوزادان در مرحله اول ممکن است در این تست پاسخ مثبت نداشته باشند ولی این دلیل بر نقص شنوایی نوزاد نمی باشد و ممکن است طبیعی باشد، چرا که مایعات جنینی به ویژه در فضای گوش میانی نوزاد ممکن است به طور کامل جذب نشده باشد و همین امر باعث عدم وجود پاسخ در تست شود.
مرحله دوم تست در یک ماهگی انجام می‌شود. چنانچه نوزاد در این مرحله پاسخ مثبت داشته باشد دیگر نیاز به بررسی‌های بیشتر ندارد ولی آن دسته از نوزادان که در یک ماهگی نیز پاسخ نداشته باشند بایستی در یک مرحله دیگر تحت آزمایش قرار گیرند به ویژه آن دسته از نوزادانی که دارای فاکتورهای خطر برای کم شنوایی باشند.

همانطور که گفته شد اولین مرحله در شنوایی سنجی کودکان انجام غربالگری شنوایی در آنها می باشد که این روش ها کاملاً غیر تهاجمی بوده و ساده قابل انجام هستند. در شنوایی سنجی نوزادان از دو روش استفاده می شود:

۱-تست OAE
۲-تست AABR

- تست OAE چیست؟

در تست oae که مرحله اول شنوایی سنجی کودکان می باشد امواج صوتی به داخل کانال گوش نوزاد ارائه می شود و پاسخ گوش داخلی یا حلزون نسبت به امواج ثبت می گردد. با استفاده از تست oae وجود هر گونه مشکل در گوش خارجی، میانی و داخلی که منجر به کم شنوایی شده باشد تشخیص داده می‌ شود ولی اگر مشکلی در مسیرهای عصبی بالاتر و مرکزی وجود داشته باشد نیاز به انجام تست دیگری است که توضیح داده خواهد شد.
برای انجام تست OAE که یکی از تست های مهم شنوایی سنجی اطفال لازم است نوزاد آرام باشد. اگر در وضعیت خواب باشد که بسیار مناسب است ولی در شرایط بیداری نیز به شرط آرامش نوزاد می توان تست را انجام داد.
نتیجه این تست به عنوان رد یا قبول ثبت می‌ شود. قبولی در این تست لزوماً به معنای وجود شنوایی نرمال نمی باشد و بایستی در فاصله زمانی یک تا سه ماه آینده چک شود چرا که ممکن است کم شنوایی خفیف وجود داشته باشد که تشخیص داده نشود، از طرفی رد شدن در این تست نیز به معنای وجود کم شنوایی نمی باشد، خیلی از نوزادان با شنوایی نرمال در مرحله اول پاسخی ندارند، مهمترین علت این قضیه عدم جذب مایعات جنینی در فضای گوش میانی نوزاد و یا گریه و بی‌ قراری نوزاد حین تست می باشد، بنابراین لازم است آن دسته از نوزادانی که در مرحله اول رد می‌ شوند در فاصله زمانی یک‌ ماهه کنترل شوند تا به جواب کامل برسیم.

ویدیو نحوه انجام تست OAE در کودکان

- تست AABR چیست؟

تست aabr نیز می‌ تواند به عنوان یک آزمایش شنوایی سنجی نوزادان در مرحله اول برای نوزادان انجام شود ولی نسبت به تست OAE نیاز به آمادگی های بیشتری دارد. این تست نسبت به تست OAE حساسیت بالاتری دارد اگر چنانچه همانطور که قبلاً اشاره شد مشکلی در اعصاب شنوایی و مراکز بالاتر وجود داشته باشد با این تست می‌ توان آن را تشخیص داد.
برای انجام این تست در شنوایی سنجی کودکان لازم است کودک حتماً در وضعیت خواب باشد و چنانچه این امر میسر نشد با استفاده از داروهای خواب‌آور بایستی انجام گیرد. در این تست محرکات صوتی به کانال گوش کودک ارائه می گردد و پاسخ عصب توسط الکترودهایی که به سر نوزاد چسبانده می‌شود ثبت می گردد. پاسخ این تست نیز به صورت رد یا قبول ثبت می شود.

چنانچه نوزادی در این مرحله به پاسخ رد برسد حتماً بایستی آزمایشات شنوایی کاملتر برای آن انجام شود و میزان کم شنوایی دقیق اندازه‌گیری شود. آن دسته از نوزادانی که به ویژه دچار زردی بالای حین تولد بودند و یا کمبود اکسیژن و یا بستری در بخش nicu داشته اند لازم است این تست برای آنها حتماً انجام گیرد چرا که ممکن است دچار مشکلات اعصاب شنوایی شده باشند.

 ویدیوی نحوه انجام تست AABR

- تست ABR چیست؟

بعد از انجام آزمایشات شنوایی سنجی نوزادان و شنوایی سنجی کودکان در ماه های اول چنانچه به پاسخ رد و یا مشکوک به وجود کم شنوایی رسیده باشیم حتما لازم است با استفاده از تست ABR که یک آزمایش تشخیصی کامل می باشد میزان کم شنوایی در کودک مشخص و اقدام لازم جهت کودک انجام گیرد.
در تست abr نیز مشابه روش AABR با استفاده از الکترودهایی که به سر کودک چسبانده می‌شود و ارائه محرکات صوتی به گوش ها پاسخ عصبی هر دو گوش ثبت می گردد و می توان آستانه گیری شنوایی را انجام داد.

برای انجام تست abr لازم است حتماً کودک در وضعیت خواب باشد و هیچ گونه حرکتی نداشته باشد چرا که زمان انجام تست ABR نسبت به غربالگری طولانی تر بوده و هرگونه حرکت یا بیقراری کودک در نتایج تاثیر منفی دارد. در این تست از سطوح شدتی بالاتر شروع کرده و امواج را ثبت می‌ کنیم تا سطوح شدتی پایین‌ تر که پاسخ از بین می‌ رود و میزان کم شنوایی مشخص می گردد، به عبارتی در این تست موج ۵ را ردیابی می کنیم .
چنانچه در تست abr کم‌ شنوایی در کودک وجود داشته باشد از مقادیر خفیف یا شدید بایستی حتماً مداخله لازم از قبیل تجویز سمعک به سرعت انجام گیرد چرا که اگر مداخله زودهنگام انجام نگیرد می‌ تواند باعث تاخیر در گفتار و زبان کودک و حتی عدم شکل‌ گیری گفتار در آینده شود. در نتیجه شنوایی سنجی کودکان در گفتار و زبان کودکان نقش بسیار مهمی دارد. 

ویدیو نحوه انجام تست ABR در کودکان

در کلینیک شنوایی سنجی کودکان سمعک پیروزی کلیه آزمایش های غربالگری و تشخیص شنوایی (شنوایی سنجی نوزادان) برای اطفال شامل تست abr، تست aabr و تست oae در سنین مختلف انجام می‌ شود و چنانچه نیاز به مداخله درمانی برای کودک وجود داشته باشد مشاوره لازم با والدین انجام می گیرد. در ادامه به طرح پرسش ها و پاسخ های رایج شنوایی سنجی نوزادان و کودکان که ممکن است خانواده ها داشته باشند می پردازیم.

سوالات متداول تست ABR و تست OAE

* در کدام دسته از کودکان بایستی تست ABR انجام شود؟

۱- کودکانی که در غربالگری شنوایی اولیه در تست oae رد می شوند.
۲- کودکانی که به هر دلیل سابقه بستری در بخش nicu داشته باشند.
۳- کودکانی که دارای فاکتورهای خطر ساز مانند زردی بالا حین تولد، کمبود اکسیژن و یا طولانی شدن زمان زایمان باشند.
۴- کودکانی که آترزی مادرزادی یا انسداد مجرای گوش داشته باشند.
۵- کودکانی که تاخیر در گفتار دارند و یا والدین مشکوک به کم شنوایی در آنها باشند.
۶- ناتوانی ذهنی و اختلالات یادگیری و بیماری مننژیت
۷- کودکانی که نارس به دنیا می آیند
۸- کودکانی که مشکوک به ضایعات سیستم مرکزی شنوایی هستند

در کودکان نارس لازم است در سال اول حداقل هر سه ماه یکبار این آزمایش انجام شود و به یکبار تست اکتفا نکرد. بایستی آن قدرت تکرار شود تا احتمال بهتر یا بدتر شدن وضعیت شنوایی کنترل شود.

* چه زمانی جهت شنوایی سنجی کودکان و انجام تست abr و تست oae بایستی اقدام شود؟

در حال حاضر تست های شنوایی سنجی نوزاد به ویژه تست abr و تست oae در بدو تولد نوزاد در بیمارستان به صورت اجباری انجام خواهد شد. این تست که همان غربالگری شنوایی نوزاد می باشد به روش تست oae انجام می‌ شود. در مرحله اول بدو تولد نوزاد انجام شده و تکرار آن در ماه های اول و سوم در کلینیک های شنوایی سنجی انجام می شود.

* برای کودک بایستی در مرحله اول، غربالگری شنوایی انجام شود یا تست های کامل شنوایی؟

در مرحله اول بایستی تست های غربالگری شنوایی که همان تست aabr و تست oae هستند انجام شود. در صورت وجود مشکل در هر کدام از این تست ها در مراحل بعد بایستی آزمایشات کامل شنوایی مثل تست ABR و تست ASSR برای کودک انجام گیرد.

* برای غربالگری شنوایی تست OAE بهتر است یا تست AABR؟

معمولاً به صورت روتین و رایج تست OAE جهت غربالگری شنوایی اولیه انجام می شود. هر کدام از این تست ها حساسیت خاص خود را دارد، تست oae وجود مشکل در گوش داخلی و حلزون شنوایی را نشان می‌ دهد در حالی که تست aabr پاسخ عصب شنوایی نوزاد می باشد. بنابراین بهتر است این دو تست با هم و به عنوان مکمل یکدیگر انجام گیرد تا اطلاع دقیقی از وضعیت شنوایی نوزاد به ما ارائه دهد.

* برای کدام دسته از نوزادان لازم است حتماً تست ABR انجام شود؟

گروهی از نوزادان که اصطلاحاً پرخطر یا high risk نامیده می‌ شوند بدو تولد دچار مشکلاتی هستند و یا ممکن است در سابقه خانوادگی مشکلات کم شنوایی داشته باشند. این نوزادان حتماً بایستی در مرحله اول تست AABR را انجام داده و به دنبال آن تست تکمیلی ABR در سه ماهگی برای آنها انجام شود.

* کدام تست غربالگری شنوایی نوزاد سریع تر و راحت تر انجام می شود؟

تست OAE در کمترین زمان حدود ۱ دقیقه در صورت آرامش نوزاد قابل انجام می باشد ولی تست AABR نیاز به آمادگی های بیشتر دارد مثل چسباندن الکترود به سر نوزاد و خواب بودن نوزاد و زمان بیشتری حدود ۵ دقیقه احتیاج دارد.

* آمادگی های لازم جهت تست ABR نوزاد چیست؟

برای انجام این تست حتماً بایستی نوزاد در وضعیت خواب باشد و پوست ناحیه صورت و پشت گوش ها تمیز شده باشد. برای انجام تست الکترودهایی به نواحی پیشانی و پشت گوش های کودک چسبانده می‌ شود و صدا از طریق گوشی های داخل گوشی به گوش نوزاد ارائه و پاسخ عصب توسط الکترود ها ثبت می شود.
مدت زمان لازم جهت انجام تست در صورت خواب بودن نوزاد جهت تست AABR پنج دقیقه و برای انجام تست کامل ABR نیم ساعت می باشد.

* هزینه تست abr و تست oae چقدر می باشد؟

در حال حاضر در مراکز خصوصی هزینه تست OAE حدود ۱۰۰ هزار تومان، تست AABR حدود 120 هزار تومان و تست ABR حدود ۱۵۰ هزار تومان می باشد. البته این هزینه ها ممکن است در مراکز مختلف با توجه به نوع دستگاه و امکانات به کار گرفته شده تا حدی متفاوت باشد.

* تفاوت تست AABR با تست ABR چیست؟

تست AABR به عنوان غربالگری شنوایی استفاده میشه و وجود یا عدم وجود مشکل در شنوایی نوزاد را نشان می دهد ولی تست ABR به منظور ردیابی آستانه شنوایی نوزاد استفاده می شود، در صورتی که نوزاد در تست غربالگری مشکل داشته باشد. در واقع نتایج تست ABR آستانه شنوایی نوزاد در محدوده فرکانس های میانه و بالا را به ما نشان خواهد داد.

* در کدام دسته از نوزادان سمعک تجویز می شود؟

چنانچه بعد از انجام تست ABR کاهش شنوایی در حد حتی خفیف وجود داشته باشد لازم است برای کودک سمعک مناسب تجویز گردد چرا که وجود کم شنوایی خفیف نیز در روند یادگیری زبان و شکل گیری گفتار کودک تاثیر خواهد گذاشت و باید سمعک تجویز شود. البته لازم است تست های های دیگر مثل ASSR نیز برای کودکان انجام شود تا اطلاعات دقیق تری از آستانه های شنوایی کودک در فرکانس‌ های مختلف به منظور تجویز سمعک به دست آید.

* برای انجام غربالگری شنوایی نوزاد به کجا مراجعه کنیم؟

کلینیک های شنوایی سنجی که مجهز به دستگاه های مخصوص سنجش شنوایی نوزادان و اطفال باشند بهترین محل برای انجام تست های غربالگری شنوایی می باشند. در تکرارهای دوم و سوم با توجه به تاریخی که در کارت شنوایی نوزاد درج شده با مراجعه به کلینیک های شنوایی می توانید این آزمایشات را جهت نوزاد خود انجام دهید. کلینیک شنوایی سنجی در شرق تهران نیز تمامی آزمایشات و تست های لازم برای کودکان و نوزادان را انجام می دهد. 

* در کودکانی که مشکل خواب جهت انجام تست دارند چه کار باید کرد؟

بعضی از کودکان ممکن است حین انجام تست abr یا  تست oae از خواب بیدار شوند و یا اصلاً نخوابند و همکاری لازم جهت انجام تست را نداشته باشند. توصیه می‌ شود برای خواباندن این نوزادان از خواباندن آنها در خانه پرهیز شود و هنگام مراجعه به کلینیک این کار انجام شود تا کودک کاملاً خسته باشد و به خواب برود. ولی در بعضی کودکان به ویژه کودکان سخت آزمون که دچار مشکلات دیگری از قبیل بیش فعالی، اوتیسم، مشکلات ذهنی و... باشند و یا کودکی که به هر دلیل به خواب نرود لازم است تجویز دارو قبل از مراجعه صورت گیرد.
با تجویز پزشک اطفال داروهایی جهت به خواب رفتن کودکان وجود دارد که قبل از مراجعه بایستی توسط کودک مصرف شود. رایج ترین این داروها قطره خوراکی کلرال هیدرات می باشد که بسیار موثر برای کودک می باشد و با توجه به وزن کودک به او خورانده می شود. البته این دارو در گروه داروهای بیمارستانی می باشد و نیاز به نسخه پزشک در تهیه آن وجود دارد. داروهای دیگر از قبیل شربت استامینوفن، پرومتازین، بروفن نیز می‌ تواند برای کودکانی که زودتر به خواب می روند استفاده شود.

* تست تمپانومتری برای کدام دسته از کودکان استفاده می‌ شود؟

تست تمپانومتری جهت بررسی عملکرد پرده گوش و گوش میانی انجام می‌ شود. در بعضی نوزادان با مشکلاتی مثل شکاف کام یا لب و یا کودکان سندروم داون که در بعضی از آنها مشکلات گوش میانی نیز دیده می شود و یا کودکانی که دچار بزرگی لوزه سوم باشند لازم است این تست انجام گیرد چراکه این کودکان به علت مشکلات مجرای استاش و باز بودن سقف دهان باعث عفونت های گوش میانی می‌گردد که باعث زودتر تشخیص و درمان شود. برای انجام این تست نیاز به آمادگی خاصی نیست و در صورت آرامش کودک در زمان یک یا دو دقیقه انجام می‌ شود.

* تست ادیومتری برای کدام دسته از کودکان انجام می شود؟

لازمه انجام تست ادیومتری همکاری کودک با ما و پاسخ دادن به محرکات صوتی ارائه شده می باشد. بنابراین لازم است کودک از لحاظ سنی و عقلی در حدی باشد که بتواند با ما همکاری کند‌. معمولاً این تست از سن چهار سال به بالا با شرایط خاص قابل انجام می باشد، برای کودکان کم سن تر از روش‌ های شرطی - بازی برای گرفتن پاسخ می توان استفاده کرد ولی در کودکان بالای ۴ سال این تست راحت‌ تر انجام می‌ شود. اصطلاحاً این تست به نام PTA شناخته می‌ شود.

* آیا کودکی که مشکل در صحبت کردن دارد باید تست شنوایی انجام دهد؟

در کودکان به شرط سالم بودن سیستم شنوایی شروع صحبت کردن با کلمات ساده مثل بابا، مامان، این، آن بایستی از سن ۱ سال تا یک سال و نیم شروع شود و به تدریج رشد پیدا کند. عکس العمل های کودک به محرکات صوتی بسیار مهم می باشد. کودک باید از چهار ماهگی به سمت صدا برگردد و واکنش نشان دهد چنانچه کودکی از لحاظ عکس العمل به صدا ضعیف باشد و یا از یک سال به بعد هیچ کلمه را ادا نکند و یا گفتار کودک به صورت طبیعی رشد نکند بایستی حتما در مرحله اول آزمایشات شنوایی سنجی برای کودک انجام گیرد تا از سالم بودن شنوایی اطمینان حاصل شود در مرحله دوم به شرط سالم بودن شنوایی و تست های شنوایی ارجاع گفتار درمانی برای کودک توصیه می گردد.

* فاکتورهای خطر برای کم شنوایی کودکان کدامند؟

بین بیماری های مختلف در زمان بارداری مادر، هنگام تولد و یا در دوران نوزادی و کم شنوایی کودکان رابطه ای مستقیم وجود دارد. که در ادامه به برخی از آنها اشاره می کنیم. در نظر داشته باشید که با تست های شنوایی سنجی کودکان آسیب هایی که به گوش و شنوایی آنها رسیده است را می توان تشخیص داد. 

۱- وجود نسبت فامیلی بین پدر و مادر
۲- بالا بودن میزان زردی نوزاد هنگام تولد به ویژه زردی هایی که میزان بیلی روبین بالای ۲۰ میلی گرم باشد و منجر به تعویض خون شده باشد.
۳- به دنیا آمدن نوزاد با وزن کمتر از حد معمول
۴- نارس بودن نوزاد
۵- بستری شدن نوزاد در بخش NICU
۶- دیر بدنیا آمدن نوزاد که باعث کمبود اکسیژن و یا خفگی در نوزاد شده باشد.
۷- وجود ناهنجاری ها در شکل سر و صورت مثل لاله گوش کوچک و یا عدم وجود لاله گوش، شکاف کام و یا لب و یا انسداد مجرای گوش.
۸- وجود عفونت های رحمی در مادر چرا که در این عفونت ها طیف وسیعی از ویروس ها و باکتری ها وجود دارد که منجر به کم شنوایی و مشکلات دیگر می‌شود.
۹- ابتلای نوزاد به عفونت های ویروسی مثل اوریون ، سرخک و سرخجه و آبله مرغان که می تواند منجر به کم شنوایی شود.

چه بیماری هایی روی شنوایی کودکان تاثیر می گذارد؟

- سرخجه

سرخجه به اسم سرخک آلمانی نیز شناخته می‌شود، از طریق هوا و مادر آلوده می تواند نوزاد را مبتلا کند. وقوع کم شنوایی در سرخجه حدود ۵۰ درصد می باشد که مقدار بالایی به شمار می‌آید و معمولاً باعث کم شنوایی ملایم تا شدید به صورت یکطرفه یا دوطرفه با الگوی نامتقارن می شود. کم شنوایی در سرخجه در بدو تولد دیده نمی‌ شود و پیشرونده است. توصیه شده است این بیماران تا سن دو سالگی تست های شنوایی سنجی کودکان را انجام دهند.

- اوریون

ویروس اوریون از طریق هوا و مایع بزاق می‌تواند از فردی به فرد دیگر منتقل شود. معمولاً کم شنوایی در اوریون به صورت ناگهانی است و منجر به کم شنوایی یکطرفه، وزوز گوش و سرگیجه می شود.

- سرخک

یک نوع عفونت سیستم تنفسی است که با علایم راش پوستی، تب و سرفه همراه می‌باشد. ویروس سرخک می‌تواند به واسطه سیستم تنفسی فوقانی و از طریق شیپور استاش، گوش میانی را درگیر کند و سبب کم شنوایی از نوع انتقالی در فرکانس های پایین و میانی شود. کم شنوایی ناشی از سرخک از حد متوسط تا شدید می باشد و بهتر در زمان سرخک حتما کودک در کلینیک های شنوایی سنجی اطفال پایش شنوایی را انجام دهد.

- آبله مرغان

از بیماری های خفیف و بسیار واگیردار است که این بیماری در کودکان شایع‌ تر می باشد. و توسط ویروسی به نام هرپس ایجاد می‌شود. آبله مرغان می تواند از مادر باردار به جنین سرایت کند و سبب وزن کم حین تولد، حملات تشنجی، عقب ماندگی ذهنی و میکروسفال شود. کم شنوایی در این ویروس دیده می‌شود و می‌تواند در حد ملایم تا عمیق باشد.

- مخملک

مخملک یا زبان توت فرنگی یک بیماری عفونی و مسری است که در دوره کودکی و در فصول سرما بیشتر دیده می شود و با درد، تهوع و تب بالا همراه می باشد. مخملک بیشتر از طریق تنفس هوای آلوده و همچنین استفاده از وسایل مشترک آلوده مانند اسباب بازی و ظروف غذا انتقال می یابد، از این رو این بیماری در مهدهای کودک بیشتر شایع است. کم شنوایی در این کودکان به صورت ناگهانی یا تدریجی می باشد و الگوی غیر قرینه دارد و در حد متوسط تا شدید می باشد.

- مننژیت

این بیماری عفونت و التهاب در پرده مننژ و مایع مغزی نخاعی می باشد و توسط نوعی ویروس آنفولانزا ایجاد می‌شود. کم شنوایی در مننژیت بسیار شایع می‌باشد و معمولاً تا حد شدید و عمیق است و در اکثر موارد این نوع کم شنوایی برگشت پذیر نمی باشد که با تست های شنوایی سنجی قابل تشخیص است.

کودک شما نیاز به انجام کدام آزمایش را دارد؟

جهت تعیین نوع آزمایش های شنوایی سنجی کودکان برای کودک ملاک سن کودک و تاریخچه کودک از لحاظ وجود مشکلات حین بارداری مادر و حین تولد کودک می باشد.
چنانچه می خواهیم شنوایی سنجی نوزاد حین تولد انجام دهیم یا پایش شنوایی مرحله اول بهترین گزینه انجام تست OAE می باشد چرا که این تست بسیار ساده بوده و در اسرع وقت بدون نیاز به خواباندن نوزاد انجام می‌ شود ولی بهتر است نتایج تست تا یک ماهگی پایش شود و تکرار شود تا نتایج منفی و مثبت کاذب از بین برود.

اگر نوزاد شما در مرحله اول شنوایی سنجی نوزادان مشکل نداشت در مرحله دوم نیز همین تست OAE برای نوزاد انجام شود. چنانچه نوزاد در مرحله اول جواب نداشته باشد و آن دسته از نوزادانی که دارای فاکتورهای خطر که قبلاً به آنها اشاره شد هستند بهتر است از روش آزمایش AABR برای مرحله دوم استفاده شود.

جهت ارزیابی شنوایی در سنین بالاتر از یک سال بهتر است با توجه به تکامل نوزاد و بهبود شرایط کودک برای آزمایش شنوایی، بهتر هست از مجموعه تست های موجود جهت شنوایی سنجی استفاده کرد:

۱-تست تمپانومتری
۲-تست OAE
۳-تست AABR

این تست جز پرکاربردترین تست ها در آزمون های غربالگری نوزادان می باشد. تست تمپانومتری به منظور ارزیابی عملکرد پرده گوش و گوش میانی کودک انجام می‌شود.  بعضی از کودکان به خاطر وضعیت شیر خوردن دچار عفونت های گوش میانی و گوش درد می‌شوند بنابراین بهتر است در مرحله اول برای آنها تست تمپانومتری انجام شود تا از این بابت اطمینان حاصل گردد. با استفاده از این تست می‌ توان اوتیت میانی یا عفونت‌ های گوش میانی و پرده گوش در اطفال را شناسایی کرد و در صورت لزوم مداخله دارویی و جراحی برای کودک انجام داد، چرا که ممکن است بعضی کودکانی که دچار اوتیت های مکرر مزمن در گوش میانی باشند نیاز به انجام جراحی و گذاشتن لوله تهویه یا vt در پرده گوش داشته باشند.

ویدیو نحوه انجام تست تمپانومتری در کودکان

برای کودکان کمتر از سه سال استفاده از دو آزمونگر برای گرفتن تست مفید می‌ باشد چرا که نیاز به جلب توجه و پرت کردن حواس کودک وجود دارد تا بتوان پروب را داخل گوش کودک قرار داده و تست را انجام داد.

جهت شنوایی سنجی اطفال نیز از تست OAE ،ABR استفاده می شود که قبلاً در مورد آنها توضیح داده شد.

آزمون های شنوایی برای کودکان از بدو تولد تا شش ماهگی

مجموعه آزمون های شنوایی که در این رده سنی برای نوزادان انجام می شود شامل ارزیابی های فیزیولوژیک و الکتروفیزیولوژیک از قبیل ABR ،OAE ،ASSR و تمپانومتری می باشد.
استفاده از روش های ABR ،ASSR در نوزادان برای تخمین دقیق آستانه های شنوایی مفید می باشد.
استفاده از روش ABR به ویژه در کودکانی که عوامل خطرزا از قبیل کمبود اکسیژن و یا زردی بسیار بالا و احتمال وجود بیماریهای نوروپاتی شنوایی داشته باشند بسیار مفید می باشد. چرا که این دسته از کودکان ممکن است در آزمون OAE پاسخ مثبت داشته باشند ولی در ABR وجود کم شنوایی اثبات شود.

آزمون های شنوایی برای کودکان ۶ ماه و بالاتر

در این رده سنی علاوه بر آزمون های فیزیولوژیک و الکتروفیزیولوژیک شنوایی که انجام می‌ شود می‌ توان از آزمون های رفتاری نیز برای پایش شنوایی سنجی کودکان استفاده کرد. از جمله ادیومتری رفتاری شرطی و یا ادیومتری بازی که برای کودک استفاده می شود و عکس العمل کودک نسبت به اصوات را بررسی می‌کنیم.
ادیومتری رفتاری (BOA) می‌تواند تخمینی از توانایی عملکردی کودک برای ما فراهم آورد.

ویدیو نحوه انجام تست ادیومتری در کودکان

نوزادان تا پنج ماهگی پاسخ‌ های رفلکسی و جهت یابی متفاوتی را به محرکات خارجی نشان می‌دهند که می ‌توان آنها را قضاوت کرد. ادیولوژیست در این روش محرک شنوایی را ارائه می‌کند و تغییر حالات نوزاد را بررسی می‌کند، چون تعداد زیادی رفتار مثل رفلکس بدن یاسر، افزایش حرکت ،کاهش حرکت، از جا پریدن، گشاد شدن چشم، سرعت مکیدن، چشمک زدن، جهت یابی و یا لبخند در نوزاد دیده می‌شود. تحلیل این پاسخ های رفتاری کودک اطلاعات مفیدی در تعیین اینکه کودک چگونه مفهوم صوت را درک می‌کند فراهم می ‌کند.
دیده شده که اگر پاسخ رفلکسی از کودکی که شنوایی نرمال دارد دیده شود نشانگر این است که عملکرد معنایی نسبت به صوت ندارد از طرف دیگر کودکانی که پاسخ های جهت یابی دارند سطح بالاتری از عملکرد قشر مغز را نشان می‌دهند.

سایر روش های ارزیابی شنوایی کودکان

چون زبان و دایره واژگان در کودکان مرتباً در حال رشد میباشد امکان استفاده از تست های گفتاری مثل SRT وجود ندارد. روش جایگزین برای این تست تعیین آستانه آگاهی از اصوات گفتاری (SDT) می باشد. در واقع این تست سطحی از صداست که کودک تنها قادر به کشف محرکات گفتاری می باشد و می تواند وجود محرک گفتار را تشخیص داده و عکس‌العمل نشان دهد.
در کلینیک شنوایی پیروزی تمامی آزمون های فیزیولوژیک و الکتروفیزیولوژیک و آزمایشات رفتاری شنوایی برای نوزادان و کودکان در سنین مختلف انجام می‌شود و چنانچه نیاز به مداخلات و روشهای درمانی باشد مشاوره لازم به والدین داده می شود.

بیشتر بخوانید: شنوایی سنجی در افسریه

شنوایی سنجی در کودکان سخت آزمون

کودک سخت آزمون، کودکی است که نیازهای ویژه دارد و تکنیک های مرسوم برای ارزیابی در آنها ناتوان است. کودکان کم توان ذهنی، اوتیسم و فلج مغزی در این گروه قرار دارند. ممکن است بیشتر از یکی از این موارد در کودک وجود داشته باشد که به آن کودکان چند معلولیتی گفته می‌ شود.
در اینگونه موارد ادیولوژیست بایستی با روش‌ های مختلف شنوایی سنجی اطفال، وجود یا عدم وجود کم شنوایی محیطی و مرکزی را اثبات کند.
انجام تست ABR در این کودکان حتما توصیه می‌شود ولی به تنهایی چاره‌ساز نیست. چون بیشتر این کودکان از مشکلات ساختاری رنج می‌برند.
انجام ABR, OAE و تمپانومتری در کنار ارزیابی های رفتاری، ابزارهای مناسبی برای اندازه‌گیری کم شنوایی در این کودکان می باشد.
کودکان با اختلال اوتیسم که معمولاً از تماس چشمی امتناع دارند و به محرکات گفتاری بی‌توجه هستند و یا برای مدت زمان طولانی روی اشیا خیره می‌شوند بایستی سریع مورد ارزیابی شنوایی قرار گیرند چرا که گاهی علائم اوتیسم در کودکان کم شنوا نیز دیده می‌شود و بایستی ادیولوژیست با استفاده از تست های لازم وجود ضایعه شنوایی را تشخیص دهد.

کودکان ناشنوا- نابینا

ارزیابی این کودکان از مشکل ‌ترین ارزیابی ها در شنوایی سنجی کودکان می باشد که توسط تست های غربالگری شنوایی انجام می شود. در اغلب موارد وجود اختلال مرکزی در این کودکان، ارزیابی درست وضعیت را دشوار می سازد.
استفاده از ارزیابی‌های تمپانومتری، OAE ،ABR برای این کودکان بسیار مفید خواهد بود.
چند نکته در ارزیابی این کودکان باید مورد توجه قرار گیرد:

۱- شیوع بالایی از معلولیت‌های نورولوژیک شامل اختلالات عصبی عضلانی در کودکان ناشنوا -نابینا دیده می شود.

۲- ناتوانی شدید شنوایی، معمول تر از ناتوانی شدید بینایی می باشد.

۳- بسیاری از این کودکان دارای شنوایی محیطی نرمال بدون پاسخ های رفتاری نرمال به صدا هستند.

۴- ترکیب ناتوانی شنوایی و بینایی همراه با معلولیت های نورولوژیک تاثیرات عمیقی بر توانایی های زبانی و توانایی های شناختی و رشد کلی کودک می گذارد.